سالهای اقتصادی یک کشور

 

 

---

طی چند سال اخیر، با آغاز هر سال و نامگذاری هر یک با عنوانی اقتصادی از سوی سکاندار ارشد نظام جمهوری اسلامی نقشه راه نیز تعیین و ترسیم شده است.

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

این توجه ویژه به مقوله اقتصاد خود نشان از اهمیت این بحث دارد آنهم در شرایطی که کشور در تحریم به سر می‌برد و فشارهای اقتصادی مردم و کشور را در وضعیتی متفاوت قرار داده است. سالهایی که جنگ دشمن به جنگ اقتصادی تبدیل شده است و باید برای مقابله با این شرایط  با تعیین استتراتژی‌های مدون پیش رفت.

 بر این اساس و طبق اصول قانون اساسی و مطابق با اصل 110 قانون اساسی یکی از وظایفی که برای رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف شده، تعیین سیاست‌های کلی نظام است. شاید بتوان اعلام یک شعار برای هر سال را در راستای این موضوع دانست.

آنچه در نامگذاری سالها از سوی مقام معظم رهبری مورد توجه قرار می‌گیرد ضرورت‌های ملی، بین‌المللی، فرهنگی، اقتصادی و … است و ایشان با اشراف بر مسائل کلانی که باید در کشور مورد مداقه قرار گیرد، اقدام به تعیین نام هر سال می‌کنند.

 دسته‌ای از این نام گذاری‌ها بر اساس ضرورت‌های اجتماعی- اقتصادی صورت می‌گیرد که از جمله آن می‌توان به اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف؛ کار مضاعف و تشویق به جلوگیری از اسراف اشاره داشت. دسته‌ای دیگر به موارد بین‌المللی مربوط است. مانند نام گذاری سال 1385 به نام مبارک پیامبر اعظم (ص) که در پی اهانت به ساحت مقدس آن بزرگوار انجام شد و....

به هر حال، امسال یعنی سال 1391 برای چندمین سال متوالی است که نام‌گذاری سال‌ها در ایران با موضوعات اقتصادی انجام گرفته است و راهبردها در جهت حرکت به سمت اصلاح اقتصاد بوده است. البته همگان چشم انتظار تعیین نقشه راه حرکت در سال 92 هستند و چشم‌ها به این سو است که آیا امسال نیز اقتصادی نامگذاری می‌شود یا تاکیدها بر وحدت و همدلی در داخل و تبیین اهمیت خودکفایی خواهد بود.

طبق اصول قانون اساسی و مطابق با اصل 110 قانون اساسی یکی از وظایفی که برای رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف شده، تعیین سیاست‌های کلی نظام است. شاید بتوان اعلام یک شعار برای هر سال را در راستای این موضوع دانست

البته ریشه‌ی اهمیت موضوعات اقتصادی در این چند سال اخیر را می‌توان در تحولات درون کشور و تحولات در عرصه‌ی بین‌المللی عنوان کرد. از آنجاکه عقب ماندگی اقتصادی یک جامعه موجب آسیب شدید به بخش‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به ‌ویژه ارزش‌های اخلاقی می‌شود، لذا نظام اقتصادی کشور را نشانه گرفتند.

مقام معظم رهبری در این باب تاکید دارند که "امروز دشمن برای مبارزه‌ با اسلام و جمهوری اسلامی، بر روی مسئله اقتصاد متمرکز شده است. نه اینکه عرصه‌های دیگر را فراموش کردند؛ نه، در زمینه‌ فرهنگ و در زمینه‌ امنیت و در زمینه‌ سیاست و در همه‌ زمینه‌ها علیه نظام جمهوری اسلامی آنچه از دستشان برمی‌آید، می کنند؛ لیکن تمرکز عمده‌ آنها بر روی مسائل اقتصادی است. برای این که مردم را از دولت جدا کنند، از نظام جدا کنند، فاصله و شکاف ایجاد کنند، دنبال این هستند که در مسئله‌ اقتصادی کشور مشکل ایجاد کنند."

 

البته در این زمینه از سوی ایشان بارها و بارها تاکید شده است که نباید نام‌ها را فقط در حد برگزاری همایش و زدن بیلبورد مورد توجه قرار داد و باید در این راستا گام‌هایی منتج به نتیجه برداشت. اینکه ما پس از هر نامگذاری اقدام به تالیف کتاب آن سال یا تشکیل فراکسیون‌ها و کمیسیون‌ای متختلف با عنوان مشخص کرده یا سمینارها و همایش‌های مختلفی برگزار کرده و بودجه عمومی را تحت الشعاع قرار دهیم ، یعنی بی توجهی به اصل و ضرورت نامگذاری آن سال از سوی ایشان.

تحلیلگران بر این باورند که سال 1390 که سال جهاد اقتصادی بود به این علت این نام را گرفت که محوریت مسائل اقتصادی در اساسی‌ترین مسائل کشور و همچنین برنامه‌های دشمن برای ضربه زدن به ملت ایران به وسیله تحریم و با هدف نمایش قدرت نظام اسلامی برای حل مشکلات اقتصادی، نمایش الگوی پیشرفت در سایه اسلام برای دیگر ملت‌ها و تلاش برای رسیدن به رتبه اول مشخص شده در سند چشم انداز بوده است.

آنچه در نامگذاری سالها از سوی مقام معظم رهبری مورد توجه قرار می‌گیرد ضرورت‌های ملی، بین‌المللی، فرهنگی، اقتصادی و … است و ایشان با اشراف بر مسائل کلانی که باید در کشور مورد مداقه قرار گیرد، اقدام به تعیین نام هر سال می‌کنند

سال 1391 نیز سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ی ایرانی نام گرفت به علت ضرورت مجاهدت اقتصادی برای ملت ایران و با هدف ناکامی تلاش‌های دشمن و غلبه بر چالش‌ها، حل مشکلات تولید داخلی و پیشرفت در این زمینه، حل مسئله تورم و اشتغال با رونق بخشی به تولید و استحکام اقتصاد داخلی با ایجاد فرهنگ مصرف کالای تولید داخلی.

 با نگاهی گذرا بر نامگذاری سال‌های گذشته با موضوع اقتصادی از سوی عالی ترین مقام کشور، باید با دیدی فراتر به موضوع نگریست و با عزمی ملی برای تحقق اهداف این نامگذاری‌ها گام برداشت. آنچه نباید از نظر دور داشت شرایطی است که کشور را در بر گرفته است و برای عبور از این گردن‌های سخت باید با تمام توان در راستای تحقق این نام‌ها اقدام کرد.

شاید امسال نیز نام سال، اقتصادی تعیین شود اما مساله مهم و حائز اهمیت تغییر نوع نگاه به این مقوله است و بر اساس نظر کارشناسان نیز با پایان هر سال عمل به آن شعار پایان نمیابد و باید برای عمل به آن تلاش کرد.

 

معصومه نصیری

 

بخش اقتصاد تبیان

دستاورد‌های انقلاب؛ از پیشرفت‌های اقتصادی تا نظامی

 

 

اهمیت پرداختن به موضوع دستاورد‌های انقلاب اسلامی با فاصله گرفتن از زمان پیروزی انقلاب بیش‌تر می‌شود.

 

 

 

پژوهش خبری صدا وسیما: هرچه از زمان پیروزی انقلاب اسلامی فاصله گرفته شود، اهمیت پرداختن به موضوع دستاورد‌های انقلاب اسلامی و اهمیت تبیین دستاورد‌ها و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی بیش‌تر می‌شود.

 

انقلاب اسلامی را باید سرآغاز تحولات بزرگ و بنیادین در ایران، منطقه، جهان اسلام و جهان غیراسلام دانست. رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از انقلاب اسلامی با عناوینی چون «معجزه قرن» و «انفجار نور» یاد کرده و همین کلمات برای توصیف عظمت و بزرگی انقلاب اسلامی کفایت می‌کند. دهه فجر و فرا رسیدن سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، فرصت مغتنمی برای بازخوانی انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در حوزه‌های گوناگون می‌باشد. هرچه از زمان پیروزی انقلاب اسلامی فاصله گرفته شود، اهمیت پرداختن به موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی و اهمیت تبیین دستاوردها و پیش‌رفت‌های جمهوری اسلامی بیش‌تر می‌شود. یکی از اهداف راهبردی دشمنان در جنگ نرم علیه انقلاب و جمهوری اسلامی، ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه و به‌ویژه در نسل جوان نسبت به آینده از طریق سیاه‌نمایی، بزرگ کردن مشکلات، زیر سؤال بردن و یا کم‌ارزش جلوه دادن دستاوردهای انقلاب و ناکارآمد نشان دادن نظام دینی است. دشمنان تلاش می‌کنند تا از طریق قدرت رسانه‌ای خود، جلوی درک واقعیات انقلاب اسلامی و دستاوردهای ارزشمند جمهوری اسلامی از سوی جوانان ایرانی را گرفته و با نوع واقعیت‌پنداری برای آنان، در پشتوانه‌های مردمی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی خلل وارد سازند.

 

در چنین شرایطی، اهمیت تبیین دستاوردهای انقلاب و جمهوری اسلامی به‌عنوان یک وظیفه آشکار می‌گردد. در این نوشتار تلاش می‌شود با مروری به مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی به این وظیفه عمل گردد.[1]

 

1ـ برخی دستاوردهای اقتصادی 4 دهه انقلاب اسلامی

 

1-1- زیرساخت

• 6 برابر شدن راه‌های کشور، افزایش راه‌های اصلی و فرعی کشور از 36 هزار کیلومتر به بیش از 210 هزار کیلومتر در سال 1394[2]
• 2 برابر شدن میزان راه‌آهن کشور، افزایش میزان راه‌آهن کشور از 6 / 4 هزار کیلومتر به نزدیک 10هزارکیلومتر[3]
• 20 برابر شدن ظرفیت بنادر کشور، ارتقاء ظرفیت بنادر از 10میلیون تن به بیش از 200میلیون تن در سال 1394[4]
• 30برابر شدن سدهای مخزنی کشور، تعداد سدهای مخزنی کشور از 13سد به حدود400 سد بزرگ در سال1395[5]
• 14برابر شدن تولید برق کشور، افزایش تولید برق کشور از20 به 280 میلیارد کیلووات ساعت در سال 1394 و برق‌دار شدن 9 / 99درصد روستاها (100درصد روستاهای بالای 20خانوار و 3 / 99درصد روستاهای زیر 20خانوار)
• افزایش دسترسی به آب تصیفه شده، در سال 2015 به 2/ 96درصد رسیده است.
• توسعه صنعت گاز، افزایش سهم گاز در سبد انرژی کشور از 1 درصد در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی[6]، به 72درصد[7]
• 211برابر انشعاب گاز در کشور (97درصد شهرها و 80درصد از روستاها)[8] ؛ انشعاب گاز در اوایل انقلاب از 50هزار انشعاب (تنها 9 شهر و یک روستا) به 10 میلیون و 570 هزار انشعاب[9] در سال 1395 (یکهزار و 83شهر و 23 هزار روستا)
• 35 برابر شدن تعداد مشترکین تلفن ثابت، از 850 هزار اشتراک در قبل از انقلاب به حدود 30میلیون اشتراک تعداد دفاتر خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی به 8هزار و 443دفتر در آذرماه 1394رسیده است.[10]

2-1- تولید ملی

• 57 برابر شدن صادرات غیرنفتی، افزایش صادرات غیر نفتی از 543میلیون دلار در سال 1357به 31میلیارد دلار در سال 1395
• 5/ 6 برابر شدن تولید و مونتاژ خودرو، افزایش تولید و مونتاژ 150هزار دستگاه خودرو در سال 1357 به تولید و مونتاژ حدود 977هزار دستگاه خودرو در سال 1394
• 30برابر شدن تولید محصولات پتروشیمی، افزایش تولید محصولات پتروشیمی از 6/ 1 میلیون تن در سال 1357 به 1 /48 میلیون تن در سال 1394
• 24 برابر شدن تولید فولاد خام، افزایش میزان تولید فولاد خام 680 هزار تن در سال 1357 به 7 / 16 میلیون تن در سال 1394
• 15 برابر شدن تولید محصولات فولادی، و تولید 1 میلیون تن محصولات فولادی در سال 1357 به 7/ 15 میلیون تن در سال 1394
• در سال 1356 میزان تولید ناخالص داخلی 119 هزار میلیارد تومان بود که این رقم در سال 1393 با 7 / 1 درصد رشد به 203 هزار میلیارد تومان رسیده است.
• نرخ رشد اقتصادی در سال 1356، حدود 7 / 3- درصد بوده است که در سال 1395 این نرخ به 5 / 4درصد رسیده است و بیانگر آن است که سرعت پیشرفت اقتصادی در سال های بعد از انقلاب  به مراتب بیشتر از سال 1356 بوده است. ^[11] 

3-1- شاخص فقر و دسترسی به خدمات اساسی

• براساس شاخص های اقتصادی فقر در مقایسه با سالهای آخر پیش از انقلاب به طرز قابل توجهی کاهش یافته است به طوری که میزان فقر ( به معنای نسبت افراد کمتر از دو دلار در آمد در روز ) تک رقمی بوده، که با توجه به استاندارد کشورهای درحال توسعه کاملا پایین و یک هشتم در پیش از انقلاب است.
• طی سال های بعد از انقلاب شاخص دسترسی به خدمات اساسی و لوازم خانگی افزایش داشته است به طوریکه باوجود گسترش شهرنشینی مالکیت مسکن و مساحت سرانه خانه ها افزایش یافته است و شکاف شهری – روستایی در دسترسی به خدمات اساسی کمتر شده است و شکاف نهایی میان مناطق روستایی و شهری کمتر شده است.
• پیش از انقلاب تنها 1/ 3 میلیون مشترک برق اعم از خانگی و عمومی و صنعتی و کشاورزی وجود داشت و این درحالی است که این رقم در سال 1392 به 000/ 414 / 30 مشترک رسیده است.
• وضعیت آبرسانی در سال 1357 میزان تولید آب 5/ 1 میلیون متر مکعب آب و تعداد انشعابات 7/ 2 میلیون بوده است اما این رقم تا سال 1394 در کل کشور 450 هزار کیلومتر شبکه آبرسانی شهری و روستایی وجود دارد و نرخ دسترسی به آب لوله کشی سالم در مناطق روستایی نیز افزایش یافته که با توجه به پراکندگی وسیع خانواده های روستایی در کشور، دستاورد عظیمی محسوب می شود.
• در بخش شاخص های مهم بخش گاز و گازرسانی پس از انقلاب تنها پنج شهر و در حدود 50 هزار انشعاب برخوردار بودند که اکنون بیشتر مناطق شهری و روستایی کشور از این نعمت بهره مندند و تعداد انشعابات به حدود 5/ 13 میلیون انشعاب رسیده و برای اولین بار بیش از 10 هزار روستا گازدار شده اند.[12] 

 

4-1- پیشرفت های صنعت نفت پس از انقلاب

• تولید پنج فراورده اصلی پالایشگاه ها 4/ 2 برابر شد

پس از انقلاب تا پایان سال ۱۳۸۸ تولیدات پنج فراورده اصلی پالایشی، نسبت به قبل از انقلاب با رشدی بالغ بر 5/ 135 درصدی حدود 4/ 2برابر شده است. در این مدت مجموع تولید پنج فراورده اصلی (گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره) از 74/ 99میلیون لیتر در روز به بیش از ۲۳۵.۷۳ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

• افزایش ذخایر هیدرو کربوری مایع و گاز طبیعی

ذخایر هیدروکربوری مایع تا قبل از انقلاب 94/ 145میلیارد بشکه بوده که بعد از انقلاب و تا سال 1390 به 8 / 154 میلیارد بشکه رسیده و  ذخایر قابل استحصال گاز طبیعی از 75 / 12 تریلیون متر مکعب در ابتدای سال ۵۷ ، به بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب در سال ۱۳۹۰ رسیده که نشان‌دهنده برداشت صیانتی از میادین نفتی و سرمایه گذاری های جدید است. طی سه  دهه اخیر 4 / 36میلیارد بشکه نفت خام و ۲۱۹۴ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی استخراج شده است.

• افزایش در تولید و فروش نفت، گاز، مایعات و میعانات گازی، تزریق گاز و حفاری

متوسط تولید گاز غنی از ۱۱۰ میلیارد متر مکعب به 9 / 551 میلیارد متر مکعب، میزان تولید مایعات و میعانات گازی و نفتی که از 3/ 31 هزار بشکه در روز به 2 / 448 هزار بشکه در روز، تزریق گاز به میادین نفتی که از 7 / 2میلیون متر مکعب در روز به 7 / 77 میلیون متر مکعب و عملکرد حفاری از متوسط ۱۱۷ هزار متر در سال قبل از انقلاب به 6 / 491 هزار متر تا سال 1390 رسیده است.

• افزایش 3 برابری تولید بنزین

تولید بنزین پالایشگاهی پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به قبل از انقلاب  تا ۱۳۵۷ با رشدی بالغ بر 2 / 199 درصد تقریبا ۳ برابر شده و از 43/ 14 میلیون لیتر در روز به 18/ 43 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

 

البته ناگفته نماند که پس از سال ۱۳۸۸ و با توجه به طرح تحول اقتصادی و همچنین سرمایه گذاری های جدید در واحدهای پالایشگاهی کشور، آمارهای تولید مربوط به بنزین و چهار فراورده اصلی دیگر به طور چشمگیری افزایش یافته  است .  

• افزایش تولید گاز مایع

تولید گاز مایع پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸، نسبت به قبل از انقلاب  با رشدی بالغ بر ۱۴۳ درصد تقریبا 4 / 2 برابر شده و از  44 / 3 میلیون لیتر در روز به 36 / 8 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

• افزایش تولید نفت سفید

تولید نفت سفید پس از انقلاب نسبت به قبل از آن با رشدی بالغ بر 1 / 39 درصد تقریبا 4 / 1 برابر شده و از 31 / 13میلیون لیتر در روز به 52 / 18 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

• رشد 5/ 3 برابری تولید نفت گاز

تولید نفت گاز پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به ۶۷ سال قبل از انقلاب (۱۲۹۱ تا ۱۳۵۷) با رشدی بالغ بر  8 / 254درصد تقریبا 5 / 3 برابر شده و از ۲۵ میلیون لیتر در روز به 7 / 88 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

• رشد 3 / 2 برابری خوراک پالایشگاه های کشور

مقایسه خوراک مورد مصرف در پالایشگاهی ایران شامل نفت خام و میعانات گازی پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به ۶۷ سال قبل از انقلاب (۱۲۹۱ تا ۱۳۵۷) با رشدی بالغ بر  6 / 128 درصد تقریبا 3 / 2 برابر شده و از ۷۴۷ هزار بشکه در روز به ۱۷۰۸ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

• رشد قابل ملاحظه شاخص های مهم بخش گاز و گاز رسانی

بررسی شاخص های مهم بخش گاز و گاز رسانی تا ۱۳۸۷ حاکی از افزایش مصارف داخلی گاز طبیعی( خانگی، تجاری، صنایع عمده و نیروگاهی) از 8/ 6 میلیون متر مکعب در روز به 4 / 362 میلیون متر مکعب در روز، افزایش ظرفیت پالایش و نم زدایی(تجمعی) از ۳۶ میلیون متر مکعب در روز به 5 / 497 میلیون متر مکعب در روز، افزایش مصرف گاز در نیروگاه ها از ۴ میلیون متر مکعب در روز به     1 / 117 میلیون متر مکعب در روز، افزایش احداث خطوط انتقال گاز طبیعی از ۲۹۰۰ کیلیومتر به ۳۰۱۵۳ کیلومتر، افزایش میزان انشعابات نصب شده از ۵۰ هزار انشعاب به ۷۰۰۱۸۱۵ انشعاب، افزایش جمعیت تحت پوشش گازرسانی از ۲۲۵ هزار نفر به ۵۵ میلیون و ۸۶ هزار نفر، افزایش خانوارهای تحت پوشش گاز طبیعی از ۵۱ هزار خانوار به ۱۴ میلیون و ۳۹۷ هزارو ۲۰۰ خانوار، افزایش تعداد شهرهای گاز رسانی شده از ۵ شهر به ۷۴۴ شهر و افزایش تعداد روستاهای گاز رسانی شده از ۱ روستا به ۷۳۶۴ روستا است که نشان دهنده حجم عظیم سرمایه گذاری ها در این بخش است.

•  رشد قابل ملاحظه در بخش تولیدات پالایشگاهی

مقایسه شاخص های مهم بخش پتروشیمی تا ۱۳۸۷ و در طی سه پس از انقلاب میزان تولید محصولات پتروشیمی از یک میلیون و ۶۰۴ هزار تن در سال به ۳۰ میلیون و ۴۰ هزار تن در سال، مقدار فروش داخلی محصولات پتروشیمی از ۵۷۰ هزار تن در سال به ۷ میلیون و ۵۵۶ هزار تن در سال، ارزش فروش داخلی محصولات پتروشیمی از یک میلیارد و صد میلیون تومان به ۴۰ میلیارد و ۵۶ میلیون تومان، مقدار صادرات پتروشیمی از ۶۰۰ هزار تن به ۱۲ میلیون و ۲۶۸ هزار تن و ارزش صادرات محصولات پتروشیمی از ۴۶ میلیون دلار به ۷ میلیارد و ۸۵۵ میلیون دلار افزایش نشان می دهد.

چه تولیدی ارزش حمایت دارد؟

 

 

 

سال جاری، سال حمایت از کالای ایرانی نامیده شده است. شاید در ابتدای امر این برداشت به وجود آید که مخاطب این نام‌گذاری مصرف‌کنندگان جامعه هستند، اما نگاه دقیق‌تر به این مقوله نشان می‌دهد که حمایت از کالای ایرانی نیازمند اهتمام و کوشش کلیه ذی‌نفعان زنجیره تولید، عرضه و مصرف کالاست.

 

 

 

 

 

بنابراین بخش عرضه کالا شامل تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان نیز لازم است اصلاحات لازم را در فرآیند‌های تولید و عرضه خود نظیر تامین، طراحی، تولید، بازاریابی و فروش صورت دهند تا کالایی با کیفیت بیشتر، هزینه کمتر و شرایط عرضه بهتر را روانه بازار کنند.

بازاریابی و فروش، پاشنه‌آشیل تولیدکنندگان ایرانی

مهم‌ترین حلقه ارتباطی تولیدکننده و مصرف‌کننده که نقش بسزایی در تصمیم مصرف‌کننده به خرید کالا دارد، حلقه بازاریابی و فروش است. آنچه در این حلقه می‌بایست مورد توجه تولیدکننده باشد نحوه و چگونگی معرفی کالا و ابعاد و مولفه‌های آن است. وقتی صحبت از معرفی کالا (بازاریابی و فروش) می‌شود، باید این مهم مورد توجه قرار گیرد که معرفی یک کالا به چه معناست و شامل چه ابعاد و مولفه‌هایی است.

به عبارت دیگر بدون نگاه علمی به این مقوله، انرژی و هزینه‌هایی که برای معرفی یک کالا صرف می‌شود نه تنها اثر مثبت ندارد، بلکه می‌تواند اثرات منفی نیز به بار آورد. نگاهی به برخی از تبلیغات شرکت‌های داخلی که گاها حتی سوژه طنز شبکه‌های اجتماعی نیز می‌گردد، این موضوع را روشن می‌کند که معرفی و بازاریابی کالا صرفا تبلیغ آن نیست و موضوع بسیار پیچیده‌تر از آن است.

نگاهی به وضعیت تولید، فروش و صادرات محصولات داخلی نشان می‌دهد که برخی از این محصولات در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی به سادگی عرصه را به رقبای خارجی خود واگذار می‌کنند و اگر حمایت‌ها و محدودیت‌های دولت نباشد، در کسب سهم حداقلی از بازار نیز ناتوان می‌مانند.

با نگاهی به آمار دوره‌ها و کلاس‌های برگزار شده در حوزه بازاریابی و فروش، می‌توان دریافت که اهمیت این مقوله در نزد تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی پررنگ‌تر از گذشته شده و نگرش‌های سنتی در این عرصه جای خود را به سازوکارهای جدید و علمی داده است. در ادبیات بازاریابی و فروش، فرآیند خرید (فروش) متشکل از سه بازیگر اصلی فروشنده، کالا و خریدار و دربرگیرنده سه فرآیند اصلی انتخاب محصول، انتخاب برند و انتخاب فروشگاه است.

یک فرآیند موفق بازاریابی و فروش شامل رویه‌هایی است که به خوبی ویژگی‌های مرتبط با هرسه بازیگر را تحلیل نموده و راهکار‌های موثر جهت مدیریت صحیح فرآیندهای مرتبط با هر عامل را پیاده‌سازی کند و در کنار آنها به عامل پیوستگی فرآیندهای خرید نیز توجه کند. برای مثال، صرفا معرفی محصول بدون دقت به جایگاه برند، نمی‌تواند لزوما به نتایج موفقی برسد یا تبلیغ برند بدون تولید محصولی برخوردار از کیفیت و هزینه مناسب، نمی‌تواند مثمرثمر باشد.

در این میان کلیه تصمیماتی که مشتری ممکن است در خصوص خرید خود اتخاذ کند، چه از نقطه نظر انتخاب محصول، انتخاب برند یا انتخاب فروشگاه در حوزه «فرآیند خرید مشتری» طبقه‌بندی می‌شود. بنابراین در وهله نخست لازم است که این فرآیند و مراحل آن به درستی شناخته شود. «فرآیند خرید مشتری» شامل فعالیت‌هایی به شرح زیر است که توسط مصرف‌کننده صورت می‌پذیرد.

۱: احساس نیاز
۲: توسعه گزینه‌های متنوع برای خرید
۳: جستجو و جمع‌آوری اطلاعات برای گزینه‌های تحت بررسی
۴: بررسی و ارزیابی گزینه‌ها با توجه به معیارهایی نظیر کیفیت، هزینه، خدمات پس از فروش و ….
۵: خرید محصول با تحلیل گزینه‌ها و معیارهای مختلف
۶: ارزیابی پس از خرید

معرفی کالای ایرانی باید سبد و مجموعه‌ای از روش‌ها و سازوکارهای متنوع در کلیه حوزه‌های فوق باشد. به عبارت دیگر آنچه صنعت و تولید کشور در حلقه بازاریابی و فروش نیاز دارد، مطالعه و پژوهش عمیق به منظور شناخت نیاز مشتری، تحلیل گزینه‌های موجود (خود و رقبا)، ایجاد ابزارها و بانک‌های اطلاعاتی دقیق و قابل‌اطمینان برای مشتری جهت کسب اطلاعات و ایجاد سازوکارهای ارتباط با مشتری پس از خرید به منظور درک بازخورد مشتری و اصلاح و توسعه فرآیندهای تولید و فروش است.

از این رو صرفا معرفی کالا بدون دقت نظر به موارد فوق نمی‌تواند در معرفی کالای ایرانی و تعمیق جایگاه آن میان مشتریان داخلی و خارجی مثمرثمر باشد. نیل به اهداف فوق نیازمند توسعه این فرهنگ در میان کسب‌و‌کارهای ایرانی است که فروش رابطه‌ای مقطعی و یکطرفه نیست و حضور پویا و پیوسته در بازار، نیازمند درک درست از ارتباط دوسویه و پیوسته با مشتری است. بنابراین آنچه باعث تحریک صنایع و بازرگانان ایرانی به حرکت در این مسیر می‌شود عنصر «رقابت» است.

بازار غیر رقابتی و یک طرفه، ضمن سلب آزادی عمل و تصمیم‌گیری مشتری، عملا فروشنده یا تولیدکننده را نیز بی‌نیاز از توجه به تقویت بنیه تحقیق و توسعه، طراحی و … و بالاخص بازاریابی و فروش می‌کند. امری که بدون شک در بلندمدت خود عامل تهدیدکننده بقایش است.

در این میان بررسی وضعیت تولیدات و صادرات کشور نیز این باور را بیش از پیش تقویت می‌کند که تولیدات کشور عمدتا مبتنی بر مزیت‌های نسبی است تا مزیت‌های رقابتی. هرچند تولید استوار بر مزیت‌های نسبی نیز قابلیت موفقیت در بازارهای داخلی و خارجی را دارد، اما باید توجه داشت در دنیای رقابتی امروز، توسعه رقابتی صنایع نیازمند توجه بیشتر به بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی است.

نگاهی به وضعیت تولید، فروش و صادرات محصولات داخلی نشان می‌دهد که برخی از این محصولات در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی به سادگی عرصه را به رقبای خارجی خود واگذار می‌کنند و اگر حمایت‌ها و محدودیت‌های دولت نباشد، در کسب سهم حداقلی از بازار نیز ناتوان می‌مانند.

از این رو تمرکز دولت و تولیدکنندگان بر معرفی کالای ایرانی در یک فضای رقابتی، علاوه بر تاثیر مستقیم و مفید بر فرآیند خرید مشتری، الزامات کافی را برای دقت نظر صنعت‌گران به توسعه قابلیت‌های رقابتی که موثر بر فرآیند بازاریابی و فروش است، مهیا می‌سازد. در غیر این صورت، نگاه صرف تبلیغاتی به مقوله معرفی کالای ایرانی و برگزاری نمایشگاه، چاپ پوستر، تهیه تیزر و غیره، صرفا فرآیندهایی مقطعی و بدون اثرگذاری بلندمدت است.

اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری

در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم های یک جانبه و غیرانسانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه ی جدید « اقتصاد مقاومتی » به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به

اقتصاد مقاومتی از منظر مقام معظم رهبری

 

 

در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم های یک جانبه و غیرانسانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه ی جدید « اقتصاد مقاومتی » به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال 1389 مطرح گردید. در همین دیدار، مقام معظم رهبری « اقتصاد مقاومتی » را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل « فشار اقتصادی دشمنان » و « آمادگی کشور برایی جهش » را معرفی نمودند.1
برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند:

« اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده ی رشد و شکوفایی کشور باشد. »2

این مقاله که مشتمل بر بیانات حکیمانه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) درباره اقتصاد مقاومتی است به خوانندگان عزیز تقدیم می گردد.

ارکان اقتصاد مقاومتی

الف: مقاوم بودن اقتصاد

وظیفه‌ی همه‌ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.3

ب: استفاده از همه‌‌ى ظرفیتهاى دولتى و مردمى

بخش خصوصى را باید کمک کرد. اینکه ما «اقتصاد مقاومتى» را مطرح کردیم، خب، خود اقتصاد مقاومتى شرائطى دارد، ارکانى دارد؛ یکى از بخشهایش همین تکیه‌‌ى به مردم است؛ همین سیاستهاى اصل 44 با تأکید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو کارهاى اساسى شماست. در بعضى از موارد، من از خود مسئولین کشور میشنوم که بخش خصوصى به خاطر کم‌‌توانى‌‌اش جلو نمى‌‌آید. خب، باید فکرى بکنید براى اینکه به بخش خصوصى توانبخشى بشود؛ حالا از طریق بانکهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقى که لازم است، کارى کنید که بخش خصوصى، بخش مردمى، فعال شود. بالاخره اقتصاد مقاومتى معنایش این است که ما یک اقتصادى داشته باشیم که هم روند رو به رشد اقتصادى در کشور محفوظ بماند، هم آسیب‌‌پذیرى‌‌اش کاهش پیدا کند. یعنى وضع اقتصادى کشور و نظام اقتصادى جورى باشد که در مقابل ترفندهاى دشمنان که همیشگى و به شکلهاى مختلف خواهد بود، کمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا کند. یکى از شرائطش، استفاده از همه‌‌ى ظرفیتهاى دولتى و مردمى است؛ هم از فکرها و اندیشه‌‌ها و راهکارهائى که صاحبنظران میدهند، استفاده کنید، هم از سرمایه‌‌ها استفاده شود.
به مردم هم باید واقعاً میدان داده شود. البته در بیانات دوستان به برخى از این حوادثى که ناشى از پیگیرى مفسدین اقتصادى و مفاسد اقتصادى است، اشاره شد. واقعاً نمیشود ما کار اقتصادىِ درست و قوى بکنیم، اما با مفاسد اقتصادى مبارزه نکنیم؛ این واقعاً نشدنى است. همان چند سال پیش هم که من راجع به این قضیه بحث کردم و مطالبى را به مسئولین کشور گفتم، به همین نکته توجه داشتم، که تصور نشود ما میتوانیم سرمایه‌‌گذارى مردمى و کار سالم مردمى داشته باشیم، بدون مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى؛ و تصور نشود که مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى موجب میشود که ما مشارکت مردم و سرمایه‌‌گذارى مردم را کم داشته باشیم؛ نه، چون اکثر کسانى که میخواهند وارد میدان اقتصادى بشوند، اهل کار سالمند، مردمان سالمى هستند؛ حالا یکى دو نفر هم آدمهاى ناسالم پیدا میشوند. باید با چشمهاى تیزبین، ریزبین و دوربین مراقبت کنید که کسانى نیایند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد کار و کارآفرینى تسهیلات بانکى بگیرند، اما کارآفرینىِ واقعى انجام نگیرد. این را باید مراقبت کنید؛ هم شما مراقبت کنید، هم قوه‌‌ى قضائیه مراقبت کند. به نظر من همکارى قوه‌‌ى مجریه و قوه‌‌ى قضائیه در اینجا یک کار بسیار لازمى است.4

ج: حمایت از تولید ملى

یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتى، حمایت از تولید ملى است؛ صنعت و کشاورزى. خب، آمارهائى که آقایان میدهند، آمارهاى خوبى است؛ لیکن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما میگویند که بعضى کارخانه‌‌ها دچار مشکلند، اختلال دارند، در بعضى جاها تعطیلى صنایع وجود دارد - گزارشهاى گوناگونى به ما میرسد، خود شما هم گزارش میدهید؛ یعنى من گزارشهاى دیگر هم دارم، اما اتکاء من به گزارشهاى دیگران نیست؛ گزارشهاى خود شما هم هست که به دست ما میرسد - خب، باید این را علاج کرد. اینها طبعاً ایجاد اشکال میکند. اگر چنانچه همین بخش دوم قضیه - یعنى آن نیمه‌‌ى خالى لیوان - نمیبود، شما امروز از لحاظ رونق اقتصادى، وضع بهترى را در کشور ارائه میکردید و کمکهاى بیشترى به مردم میشد. بالاخره حمایت از تولید ملى، آن بخشِ درونزاى اقتصاد ماست و به این بایستى تکیه کرد.
واحدهاى کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحدهاى بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهى‌‌شان هم خوب است، کارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمده‌‌ى واحدهاى بزرگ ما وضعشان اینجور است - لذا همان طور که گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمده‌‌ى اینجورى‌‌مان خوب است - لیکن باید به فکر واحدهاى متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلى مهم است، اینها در زندگى مردم تأثیرات مستقیم دارد.5

د: مدیریت منابع ارزى

مسئله‌‌ى منابع ارزى هم مسئله‌‌ى مهمى است؛ که خب، حالا آقایان توجه دارید. روى این مسئله دقت کنید، خیلى باید کار کنید. واقعاً باید منابع ارزى را درست مدیریت کرد. حالا اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرفهاى گوناگونى از دولت صادر شد. یعنى در روزنامه‌‌ها از قول یک مسئول، یک جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یک جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یک تصمیم قاطع گرفته شود، روى آن تصمیم پافشارى شود و مسئله را دنبال کنید. به هر حال منابع ارزى باید مدیریت دقیق بشود.6

ه: مدیریت مصرف

یک مسئله هم در اقتصاد مقاومتى، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. این قضیه‌‌ى اسراف و زیاده‌‌روى، قضیه‌‌ى مهمى در کشور است. خب، حالا چگونه باید جلوى اسراف را گرفت؟ فرهنگ‌‌سازى هم لازم است، اقدام عملى هم لازم است. فرهنگ‌‌سازى‌‌اش بیشتر به عهده‌‌ى رسانه‌‌هاست. واقعاً در این زمینه، هم صدا و سیما در درجه‌‌ى اول و بیش از همه مسئولیت دارد، هم دستگاه‌‌هاى دیگر مسئولیت دارند. باید فرهنگ‌‌سازى کنید. ما یک ملت مسلمانِ علاقه‌‌مند به مفاهیم اسلامى هستیم، اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگى‌‌مان اهل اسرافیم! بخش عملیاتى‌‌اش هم به نظر من از خود دولت باید آغاز شود. در گزارشهاى شماها من خواندم، حالا هم بعضى از دوستان اظهار کردند که دولت درصدد صرفه‌‌جوئى است و میخواهد صرفه‌‌جوئى کند؛ بسیار خوب، این لازم است؛ این را جدى بگیرید. دولت خودش یک مصرف‌‌کننده‌‌ى بسیار بزرگى است. شما از بنزین بگیرید تا وسائل گوناگون، یک مصرف‌‌کننده‌‌ى بزرگ، دولت است. حقیقتاً در کار مصرف، صرفه‌‌جوئى کنید. صرفه‌‌جوئى، چیز بسیار لازم و مهمى است.
به مصرف تولیدات داخلى هم اهمیت بدهید. در دستگاه شما، در وزارتخانه‌‌ى شما، اگر کار جدیدى انجام میگیرد، اگر چیز جدیدى خریده میشود، اگر همین اقلام روزمره‌‌اى که مورد نیاز وزارتخانه است، تهیه میشود، سعى کنید همه‌‌اش از داخل باشد؛ اصرار بر این داشته باشید؛ خود این، یک قلم خیلى بزرگى میشود. اصلاً ممنوع کنید و بگوئید هیچ کس حق ندارد در این وزارتخانه جنس خارجى مصرف کند. به نظر من اینها میتواند کمک کند. 7
 

تبیین اقتصاد مقاومتى

در زمینه‌ى مسائل اقتصادى، «اقتصاد تهاجمى» را مطرح کردند؛ عیبى ندارد. بنده فکر اقتصاد تهاجمى را نکردم. اگر واقعاً یک تبیین دانشگاهى و آکادمیک نسبت به اقتصاد تهاجمى - به قول ایشان، مکمل اقتصاد مقاومتى - وجود دارد، چه اشکالى دارد؟ آن را هم مطرح کنیم. آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتى بوده. البته اقتصاد مقاومتى فقط جنبه‌ى نفى نیست؛ اینجور نیست که اقتصاد مقاومتى معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کارهاى تدافعى باشد؛ نه، اقتصاد مقاومتى یعنى آن اقتصادى که به یک ملت امکان میدهد و اجازه میدهد که حتّى در شرائط فشار هم رشد و شکوفائى خودشان را داشته باشند. این یک فکر است، یک مطالبه‌ى عمومى است. شما دانشجو هستید، استاد هستید، اقتصاددان هستید؛ بسیار خوب، با زبان دانشگاهى، همین ایده‌ى اقتصاد مقاومتى را تبیین کنید؛ حدودش را مشخص کنید؛ یعنى آن اقتصادى که در شرائط فشار، در شرائط تحریم، در شرائط دشمنى‌ها و خصومتهاى شدید میتواند تضمین کننده‌ى رشد و شکوفائى یک کشور باشد.8
 

اقتصاد مقاومتى شعار نیست

هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌هاى دولتى، هم آحاد مردمى که خوشبختانه توانائى و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمى، چه از لحاظ توانائى‌‌‌هاى مالى، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخى حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. این که ما عرض کردیم «اقتصاد مقاومتى»، این یک شعار نیست؛ این یک واقعیت است. کشور دارد پیشرفت میکند. ما افقهاى بسیار بلند و نویدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده میکنیم. خب، بدیهى است که حرکت به سمت این افقها، معارضها و معارضه‌‌‌هائى هم دارد. بعضى از این معارضه‌‌‌ها انگیزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگیزه‌‌‌هاى سیاسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بین‌‌‌المللى است. این معارضه‌‌‌ها در مواردى هم منتهى میشود به همین فشارهاى گوناگونى که مشاهده میکنید؛ فشارهاى سیاسى، تحریم، غیر تحریم، فشارهاى تبلیغاتى - اینها هست - لیکن در لابه‌‌‌لاى این مشکلات، در وسط این خارها، گامهاى استوار و همتها و تصمیمهائى هم وجود دارد که بناست از وسط این خارها عبور کند و خودش را به آن نقطه‌‌‌ى مورد نظر برساند؛ وضع کشور الان اینجورى است. 9
 

نقش شرکتهاى دانش‌‌بنیان در اقتصاد مقاومتی

یک مسئله‌‌ى دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتى، اقتصاد دانش‌‌بنیان است... این بخش شرکتهاى دانش‌‌بنیان و فعالیتهاى اقتصادى دانش‌‌بنیان خیلى جاده‌‌ى باز و امیدبخشى است. ما استعدادهاى برجسته‌‌اى داریم که میتوانند در این مورد کمک کنند. 10
ما باید هر کدام نقش خودمان را بشناسیم و آن را ایفاء کنیم. یکى از بخشهاى ما، اقتصاد است و خاصیت اقتصاد در یک چنین شرائطى، اقتصاد مقاومتى است؛ یعنى اقتصادى که همراه باشد با مقاومت در مقابل کارشکنى دشمن، خباثت دشمن؛ دشمنانى که ما داریم. به نظر من یکى از بخشهاى مهمى که میتواند این اقتصاد مقاومتى را پایدار کند، همین کار شماست؛ همین شرکتهاى دانش‌‌‌بنیان است؛ این یکى از بهترین مظاهر و یکى از مؤثرترین مؤلفه‌‌‌هاى اقتصاد مقاومتى است؛ این را باید دنبال کرد.11
 

هدف دشمن از فشارهای اقتصادی

یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهاى دشمن - از جمله در مقابل همین تحریمها و از این چیزها - مقاومت مدبرانه بکند، نه فقط این حربه کُند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهائى دیگر وجود نخواهد داشت؛ چون این یک گذرگاه است، این یک برهه است؛ کشور از این برهه عبور خواهد کرد. این چیزهائى که الان آنها تهدید میکنند، تحریم میکنند، جز آمریکا و جز رژیم صهیونیستى، هیچ کس ذى‌نفع از این تحریمها نیست. دیگران را با زور و با فشار و با رودربایستى و با این چیزها وارد میدان کردند. خب، پیداست که زور و فشار و رودربایستى نمیتواند خیلى ادامه پیدا کند - یک مدتى است - شاهدش هم این است که مجبور شدند بیست تا کشور را از همین تحریمهاى نفتى و امثال اینها استثناء کنند! دیگرانى هم که استثناء نشدند، خودشان مایل نیستند، و بیش از آنچه که ما بخواهیم یا همان اندازه که ما میخواهیم، آنها دنبال راه‌حل میگردند. بنابراین بایستى مقاومت کرد.
ما باید مسائل کشور را با این دید نگاه کنیم؛ آرمانها جلوى چشم ما باشد؛ واقعیتهاى تشویق‌کننده جلوى چشم ما باشد. در مورد واقعیتهاى منفى - که در واقع در بعضى موارد واقعیت‌سازى است، واقعیت‌نمائى است - دچار اشتباه نشویم. البته توان دشمن را دست‌کم نگیریم، سهل‌انگارى و ساده‌انگارى نکنیم. مسئله، مسئله‌ى اساسى و مهمى است. شما مثل یک ریاضیدانى که میخواهد یک مسئله‌ى مهم ریاضى را حل کند، بر سر این مسئله تلاشتان را به کار ببرید و مسئله را حل کنید. شما ریاضیدان بااستعدادى هستید؛ این هم یک مسئله‌ى ریاضى است. اینجورى باید با مسائل گوناگون برخورد کنید. خوشبختانه انسان مشاهده میکند که همین روحیه هم در دستگاه‌هاى گوناگون وجود دارد. به مسئله‌ى اقتصاد باید با این دید نگاه کرد.
ما چند سال پیش «اقتصاد مقاومتى» را مطرح کردیم. همه‌ى کسانى که ناظر مسائل گوناگون بودند، میتوانستند حدس بزنند که هدف دشمن، فشار اقتصادى بر کشور است. معلوم بود و طراحى‌ها نشان میداد که اینها میخواهند بر روى اقتصاد کشور متمرکز شوند. اقتصاد کشور ما براى آنها نقطه‌ى مهمى است. هدف دشمن این بود که بر روى اقتصاد متمرکز شود، به رشد ملى لطمه بزند، به اشتغال لطمه بزند، طبعاً رفاه ملى دچار اختلال و خطر شود، مردم دچار مشکل شوند، دلزده بشوند، از نظام اسلامى جدا شوند؛ هدف فشار اقتصادى دشمن این است، و این محسوس بود؛ این را انسان میتوانست مشاهده کند.12
 

منظومه‌ى کامل اقتصادی

من سال ۸۶ در صحن مطهر على‌بن‌موسى‌الرضا (علیه الصّلاة و السّلام) در سخنرانىِ اول سال گفتم که اینها دارند مسئله‌ى اقتصاد را پیگیرى میکنند؛ بعد هم آدم میتواند فرض کند که این شعارهاى سال حلقه‌هائى بود براى ایجاد یک منظومه‌ى کامل در زمینه‌ى مسائل اقتصاد؛ یعنى اصلاح الگوى مصرف، مسئله‌ى جلوگیرى از اسراف، مسئله‌ى همت مضاعف و کار مضاعف، مسئله‌ى جهاد اقتصادى، و تولید ملى و حمایت از کار و سرمایه‌ى ایرانى. ما اینها را به عنوان شعارهاى زودگذر مطرح نکردیم؛ اینها چیزهائى است که میتواند حرکت عمومى کشور را در زمینه‌ى اقتصاد ساماندهى کند؛ میتواند ما را پیش ببرد. ما باید دنبال این راه باشیم.13

الزامات اقتصاد مقاومتى

مسئله‌ى اقتصاد مهم است؛ اقتصاد مقاومتى مهم است. البته اقتصاد مقاومتى الزاماتى دارد. مردمى کردن اقتصاد، جزو الزامات اقتصاد مقاومتى است. این سیاستهاى اصل ۴۴ که اعلام شد، میتواند یک تحول به وجود بیاورد؛ و این کار باید انجام بگیرد. البته کارهائى انجام گرفته و تلاشهاى بیشترى باید بشود. بخش خصوصى را باید توانمند کرد؛ هم به فعالیت اقتصادى تشویق بشوند، هم سیستم بانکى کشور، دستگاه‌هاى دولتى کشور و دستگاه‌هائى که میتوانند کمک کنند - مثل قوه‌ى مقننه و قوه‌ى قضائیه - کمک کنند که مردم وارد میدان اقتصاد شوند.
کاهش وابستگى به نفت یکى دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتى است. این وابستگى، میراث شوم صد ساله‌ى ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیتهاى اقتصادىِ درآمدزاى دیگرى جایگزین کنیم، بزرگترین حرکت مهم را در زمینه‌ى اقتصاد انجام داده‌ایم. امروز صنایع دانش‌بنیان از جمله‌ى کارهائى است که میتواند این خلأ را تا میزان زیادى پر کند. ظرفیتهاى گوناگونى در کشور وجود دارد که میتواند این خلأ را پر کند. همت را بر این بگماریم؛ برویم به سمت این که هرچه ممکن است، وابستگى خودمان را کم کنیم.14

اقتصاد مقاومتى و مدیریت مصرف

مسئله‌ى مدیریت مصرف، یکى از ارکان اقتصاد مقاومتى است؛ یعنى مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاه‌هاى دولتى، هم دستگاه‌هاى غیر دولتى، هم آحاد مردم و خانواده‌ها باید به این مسئله توجه کنند؛ که این واقعاً جهاد است. امروز پرهیز از اسراف و ملاحظه‌ى تعادل در مصرف، بلاشک در مقابل دشمن یک حرکت جهادى است؛ انسان میتواند ادعا کند که این اجر جهاد فى‌سبیل‌اللّه‌ را دارد.
یک بُعد دیگرِ این مسئله‌ى تعادل در مصرف و مدیریت مصرف این است که ما از تولید داخلى استفاده کنیم؛ این را همه‌ى دستگاه‌هاى دولتى توجه داشته باشند - دستگاه‌هاى حاکمیتى، مربوط به قواى سه‌گانه - سعى کنند هیچ تولید غیر ایرانى را مصرف نکنند؛ همت را بر این بگمارند. آحاد مردم هم مصرف تولید داخلى را بر مصرف کالاهائى با مارکهاى معروف خارجى - که بعضى فقط براى نام و نشان، براى پز دادن، براى خودنمائى کردن، در زمینه‌هاى مختلف دنبال مارکهاى خارجى میروند - ترجیح بدهند. خود مردم راه مصرف کالاهاى خارجى را ببندند.
به نظر ما طرحهاى «اقتصاد مقاومتى» جواب میدهد. همین مسئله‌ى سهمیه‌بندى بنزین که اشاره کردند، جواب داد. اگر چنانچه بنزین سهمیه‌بندى نمیشد، امروز مصرف بنزین ما از صد میلیون لیتر در روز بالاتر میرفت. توانستند این را کنترل کنند؛ که خب، امروز در یک حد خیلى خوبى هست. حتّى باید جورى باشد که هیچ به بیرون نیازى نباشد، که الحمدللّه‌ نیست. تحریم بنزین را در برنامه داشتند؛ اقتصاد مقاومتى تحریم بنزین را خنثى کرد. و بقیه‌ى چیزهائى که مورد نیاز کشور است.
هدفمند کردن یارانه‌ها هم در جهت شکل دادن به اقتصاد ملى است؛ که اینها میتواند هم رونق ایجاد کند - در تولید، در اشتغال - و هم موجب رفاه شود؛ اینها مایه‌ى رشد تولید کشور، رشد اقتصادى کشور، مایه‌ى اقتدار یک کشور است. با رشد تولید، یک کشور در دنیا اقتدار حقیقى و آبروى بین‌المللى پیدا میکند. این کار بایستى به انجام برسد.15

استفاده‌ى حداکثرى از زمان، منابع و امکانات

از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرحهائى که سالهاى متمادى طول میکشید، امروز خوشبختانه با فاصله‌ى کمترى انسان مى‌بیند که فلان کارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره‌بردارى رسید. باید این را در کشور تقویت کرد.
حرکت بر اساس برنامه، یکى از کارهاى اساسى است. تصمیمهاى خلق‌الساعه و تغییر مقررات، جزو ضربه‌هائى است که به «اقتصاد مقاومتى» وارد میشود و به مقاومت ملت ضربه میزند. این را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاستهاى اقتصادى کشور در هر زمانى دچار تذبذب و تغییرهاى بى‌مورد شود.16

اهمیت تحقیق در زمینه اقتصاد مقاومتى

یکى از دوستان اطلاع دادند که یک ستاد دانشجوئى براى تحقیق در اقتصاد مقاومتى تشکیل شده. کار بسیار جالبى است. اینجور کارهاى عمیق، همان چیزى است که کشور به آن احتیاج دارد. شما باید فکر کنید، مطالعه کنید، تحقیق کنید. این تحقیقها اگر به درد آن دستگاه مسئول هم نخورد یا به کار او نیاید یا نپسندد، قطعاً به کار شما مى‌آید و به درد شما میخورد. این، کار بسیار جالبى است.
همچنین یکى دیگر از دوستان اطلاع دادند که در دانشگاه شریف مرکز مطالعاتى‌اى تشکیل شده و در این زمینه‌ها کار میکنند. اینها بسیار کارهاى مهمى است. این انگیزه‌ى جوان دانشجو و فکور، خیلى براى آینده‌ى کشور مهم است.
البته راه‌حلهائى که گفته شد، بعضى از آنها کاملاً درست است. این را هم من به شما عرض بکنم؛ در همین زمینه‌ى مسائل اقتصادى، پاره‌اى از آنچه که پیشنهاد و مطرح شد، ما اطلاع داریم که مد نظر مسئولین هست؛ درباره‌اش کار میکنند، تصمیم‌گیرى میکنند، اقدام میکنند؛ منتها همه‌ى اقدامها یا به اطلاع نمیرسد، یا گفتنى نیست. به هر حال اینجور نیست که مسائل اقتصادى در مد نظر آن مسئولین نباشد.17

اقتصاد مقاومتی، معنا و مفهومی از کارآفرینی

دلیل دومِ ما که امروز کار برامان مهم است، کارآفرینى مهم است، این است که ما امروز در مقابل یک فشار جهانى قرار داریم. دشمنى وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادى و با تحریم و با این کارهائى که شماها میدانید، سلطه‌ى اهریمنى خودش را برگرداند به این کشور. هدف این است. یک کشور به این خوبى، با این همه منابع، منابع طبیعى، با این موقعیت سوق‌الجیشى، با همه‌ى امکانات، زیر نگین یک قدرتى در دنیا بوده؛ یک روز انگلیسها بودند، یک روز آمریکائى‌ها بودند - در واقع نظام سلطه، دستگاه سلطه، امپراتورى سلطه. حالا آمریکا یک گوشه‌اى از این امپراتورى است - اینها مسلط بودند بر این کشور؛ انقلاب دست اینها را کوتاه کرده. سلطه میخواهد برگردد به این کشور. همه‌ى این تلاشها براى این است. مسئله‌ى انرژى هسته‌اى بهانه است. آن کسانى که خیال میکنند اگر ما مسئله‌ى انرژى هسته‌اى را حل کردیم، مشکلات حل خواهد شد، خطا میکنند. مسئله‌ى انرژى هسته‌اى را مطرح میکنند، مسئله‌ى حقوق بشر را مطرح میکنند، مسائل گوناگون را مطرح میکنند، که اینها بهانه است. مسئله، مسئله‌ى فشار است، میخواهند یک ملت را به زانو در بیاورند؛ میخواهند انقلاب را زمین بزنند. یکى از کارهاى مهم همین تحریم اقتصادى است. میگویند ما طرفمان ملت ایران نیست! دروغ میگویند؛ اصلاً طرف، ملت ایران است. تحریم براى این است که ملت ایران به ستوه بیاید، بگوید آقا ما به خاطر دولت جمهورى اسلامى داریم زیر فشار تحریم قرار میگیریم؛ رابطه‌ى ملت با نظام جمهورى اسلامى قطع بشود. هدف اصلاً این است. البته ملت ما را نمیشناسند؛ مثل همه‌ى موارد دیگر محاسباتشان غلط اندر غلط است. از نظر نظام سلطه، گناه بزرگ ملت ایران این است که خودش را از زیر بار سلطه آزاد کرده. میخواهند مجازات کنند به خاطر این گناه، که چرا خودت را از زیر بار سلطه، اى ملت! آزاد کرده‌اى. این ملت راه را پیدا کرده. اصلاً محاسباتشان اشتباه است؛ نمیفهمند چه کار باید بکنند و چه کار دارند میکنند. خب، اما فشار مى‌آورند؛ فشار اقتصادى از راه تحریمها.
ما باید یک اقتصاد مقاومتىِ واقعى در کشور به وجود بیاوریم. امروز کارآفرینى معناش این است. دوستان درست گفتند که ما تحریمها را دور میزنیم؛ بنده هم یقین دارم. ملت ایران و مسئولین کشور تحریمها را دور میزنند، تحریم‌کنندگان را ناکام میکنند؛ مثل موارد دیگرى که در سالهاى گذشته در زمینه‌هاى سیاسى بود که یک اشتباهى کردند، یک حرکتى انجام دادند، بعد خودشان مجبور شدند برگردند، یکى یکى عذرخواهى کنند. چند مورد یادتان هست لابد دیگر. حالا جوانها نمیدانند. در این ده بیست سال اخیر، از این کارها چند بار انجام دادند. این دفعه هم همین جور است. البته تحریم براى ما جدید نیست، ما سى سال است تو تحریمیم. همه‌ى این کارهائى که شده است، همه‌ى این حرکت عظیم ملت ایران، در فضاى تحریم انجام گرفته؛ بنابراین کارى نمیتوانند بکنند. خب، ولى این دلیلى است براى همه‌ى مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینى، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمى است. همه خودشان را باید موظف بدانند.18

پی‌نوشت‌ها:

1. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 1389/6/16
2. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 1391/5/16
3. بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی علیه السلام،1392/1/1
4 تا 7. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضاى هیئت دولت، ‌1391/6/2
8 و 9. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان، 1391/5/16
10. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضاى هیئت دولت، ‌1391/6/2
11. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان، 1391/5/8
12 تا 16. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام، 1391/5/3
17. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان، 1390/5/19
18. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور، 1389/6/16

رابطه رونق تولید و معیشت مردم

مقالات سال رونق تولید

نتیجه رونق تولید، رشد اقتصادی کشور خواهد بود، رشد اقتصادی کشور هم مستلزم و ملازم ایجاد اشتغال است. لذا وقتی که تولید در کشور فعال بشود، چرخه‌ی اقتصاد کشور هم فعال می‌شود و کالای بیشتری مبادله و مصرف می‌شود که نتیجتاً معیشت عمومی هم بهتر می‌شود.

رابطه رونق تولید و معیشت مردم

رهبر معظم انقلاب در پیام نوروزی آغاز سال ۱۳۹۸ به آحاد ملت ایران، ضمن نامگذاری سال پیش رو به عنوان «رونق تولید»، مشکل اساسی و فوری کشور را همچنان مشکل اقتصادی دانستند و در تشریح آن فرمودند:  چنانچه تولید به راه بیفتد، هم می­تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می­تواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تامین کند، هم می­تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتی می­تواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند.

این نوشتار، متن گفتگویی است با آقای دکتر سید امیر سیاح، مدیر گروه مطالعات محیط کسب و کار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی که وی به سه سؤال درباره رابطه‌ی رونق تولید با بهبود معیشت مردم پاسخ می‌دهد. 
 
به نظر شما چگونه رونق تولید می تواند مشکلات معیشتی مردم را حل کند؟

نتیجه رونق تولید، رشد اقتصادی کشور خواهد بود، رشد اقتصادی کشور هم مستلزم و ملازم ایجاد اشتغال است. لذا وقتی که تولید در کشور فعال بشود، چرخه‌ی اقتصاد کشور هم فعال می‌شود و کالای بیشتری مبادله و مصرف می‌شود که نتیجتاً معیشت عمومی هم بهتر می‌شود. برای همین هم می‌­توان کلید اصلی حل مشکلات کشور را برداشتن موانع تولید ملّی و تحریک تولید و رونق بخشیدن به آن دانست.

در شرایط موجود، برای حل مشکلات اقتصادی کشور آیا راه دیگری به جز رونق تولید وجود دارد؟ 

اولاً باید گفت که شعار سال ۹۸، در ادامه‌ی شعارهای سال‌های قبل است و به نوعی مکمل همه‌ی آنهاست.

ثانیاً در هر اقتصادی، مهمترین شاخص اقتصادی، تولید ناخالص داخلی است که هم قدرت اقتصادی را می‌سنجد و هم به اشتغال مرتبط و با آن هم جهت است و به تعبیری نشان‌دهنده­‌ی سطح رفاه اقتصادی جامعه هم هست. بر همین مبنا اگر تولید، راه بیفتد همه‌ی مشکلات دیگر اقتصادی هم به تدریج حل می‌شود.

یک خبر خوب برای شعار امسال این است که «الگوی راهبردی حمایت از تولید» شامل چندین سیاست اجرایی بدیع و مناسب، قبلاً در مرکز پژوهش‌های مجلس تدوین شده و الان آماده اجراست. البته صرف داشتن برنامه برای رونق تولید کافی نیست بلکه باید برای اجرای آن همت و انگیزه هم وجود داشته باشد تا این بسته اثربخش شود. مجریان محترم باید شجاعانه عمل کنند و واقعاً تولید را رونق بدهند. رونق تولید در کشور ما در شرایط فعلی کاملاً شدنی است به شرط اینکه مسئولان همت داشته باشند و تا می­توانند موانع تولید را برطرف کنند و تولیدکننده را از قید و بندهایی که به پای آن بسته شده است، آزاد کنند. اگر این کار انجام بشود، رونق اقتصادی و پیرو آن منفعت‌های دیگر -یعنی اشتغال و بهبود معیشت- نصیب مردم می­‌شود. باید دعا و تلاش کنیم که مسئولان اجرایی کشور موانع تولید و سرمایه‌گذاری را از سر راه بردارند و ثانیاً مسیرهای نامولد موازی تولید را ببندند.

مردم چطور؟ به نظر شما رونق تولید تنها امری حاکمیتی و مربوط به دولت است؟ 

به نظر من مردم در رونق تولید، نقش محوری و اصلی را دارند و دولت، هموارکننده و انگیزه دهنده و  راه است.
کارآفرین‌ها، فن‌آفرین‌ها، سرمایه‌گذارها و صادرکننده‌ها از میان مردم بیرون می‌آیند. خداوند در نهاد بشر میل به کارآفرینی و خلق و اکتساب ثروت را نهاده و از این بابت مشکلی نیست. مشکل بزرگ امروز ما این است که مسیر برای تولید و کارآفرینی هموار نیست و هزاران قانون و مقررات و بخشنامه و رویه اجرایی، دست و پای تولیدکننده و کارآفرین ایرانی را بسته اند. در ۱۰سال اخیر قوانین زیادی برای کم شدن این موانع تصویب شده ولی مشکل اینجاست که انگیزه برای رفع موانع تولید وجود ندارد. اثر نامگذاری سال۹۸ باید ایجاد نهضت رفع موانع تولید در ایران باشد.
 
چگونه رونق تولید می تواند مشکل کاهش ارزش پول ملی را حل کند؟

مشکلی که سال ۹۷ ایجاد شد، ریشه‌اش در همین ضعف و موانع تولیدی ماست. کلاً همه‌ی کشورها یک نظام ارزی­ای دارند. برخی که مثل کشورهای نفت‌خیز حاشیه‌­ی خلیج فارس درآمد نامحدود دارند، می‌توانند نرخ ارزشان را ثابت نگهدارند و هر چقدر بخواهند، کالا و خدمت وارد کنند و مبادلات ارزی داشته باشند.

دسته دوم کشورهایی هستند که مازاد تجاری دارند مثل چین و ژاپن که تولیدشان و صادراتشان به حدی زیاد است که برای حفظ و تقویت صادرات خود حتی ناچارند به طور مصنوعی ارزش پولشان را پایین بیاورند که صادرکردن بیشتر برایشان به صرفه بماند.

دسته سوم کشورها، کشورهایی هستند که ضعف تولید دارند، تولیدشان نسبت به مصرف وارداتشان کم است، این کشورها به طور مستمر دچار کاهش ارزش پول ملی می‌شوند. تنها راه ما برای نجات از این دور باطلی که دهها سال است دچارش هستیم، این است که تولیدمان را قوی کنیم. باید تنبلی و خستگی و تن­پروری را واقعاً کنار بگذاریم و تولیدمان را رشد دهیم. وقتی تولیدمان رشد کند و رقابتپذیر باشد، چرخه طلایی خلق ثروت و مازاد تجاری شکل می گیرد.

زمینه‌ی رونق تولید مهیاست. ما میلیون ها جوان خلاق آماده به کار با تحصیلات عالی دانشگاهی داریم. نیروی انسانی مورد نیاز برای رونق تولید وجود است. بازارهای بزرگی در اطراف کشورمان متقاضی کالاهای تولیدی ما هستند. و منابع سرشاری مانند منابع طبیعی و زیرساختهای خوب. با رونق تولید و تقویت و رسیدن به مازاد تجاری، شوک ارزی دیگر نمی­تواند ارزش پول ملی ما را کاهش دهد.

به عنوان نکته پایانی، امسال دیگر نباید اجازه بدهیم برای نام سال همایش برگزار کنند و تابلو و بیلبورد بزنند. مردم مشتاق و آماده کارآفرینی هستند. این مسئولان هستند که باید محیط کسب وکار را هموار و امن کنند و مسیرهای رانتی و نامولد را با قوانین مالیاتی، مسدود کنند. ماده۷ قانون اصل۴۴ برای تسهیل صدور مجوزهای کسب وکار را اجرا و احکام قانونی مالیات بر عایدی سرمایه و حذف رانتهای ضد تولیدی را فوراً اجرا کنند. اینها اولین و فوری ترین سیاستهاست. سیاستهای اجرایی زیادی وجود دارد که کارآفرین‌های بالقوه و مستعد ایرانی را به میدان می‌آورد و بالفعل می‌کند.
برخی ممکن است دراین راه حرفهای مأیوسانه بزنند باید آنها را توجیه کرد که می­شود و می­توانیم.
 

منبع:

چه تولیدی ارزش حمایت دارد؟

سال جاری، سال حمایت از کالای ایرانی نامیده شده است. شاید در ابتدای امر این برداشت به وجود آید که مخاطب این نام‌گذاری مصرف‌کنندگان جامعه هستند، اما نگاه دقیق‌تر به این مقوله نشان می‌دهد که حمایت از کالای ایرانی نیازمند اهتمام و کوشش کلیه ذی‌نفعان زنجیره تولید، عرضه و مصرف کالاست.

زمان تقریبی مطالعه : 5 دقیقه

تاریخ : پنج شنبه 1397/11/18

بنابراین بخش عرضه کالا شامل تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان نیز لازم است اصلاحات لازم را در فرآیند‌های تولید و عرضه خود نظیر تامین، طراحی، تولید، بازاریابی و فروش صورت دهند تا کالایی با کیفیت بیشتر، هزینه کمتر و شرایط عرضه بهتر را روانه بازار کنند.

بازاریابی و فروش، پاشنه‌آشیل تولیدکنندگان ایرانی

مهم‌ترین حلقه ارتباطی تولیدکننده و مصرف‌کننده که نقش بسزایی در تصمیم مصرف‌کننده به خرید کالا دارد، حلقه بازاریابی و فروش است. آنچه در این حلقه می‌بایست مورد توجه تولیدکننده باشد نحوه و چگونگی معرفی کالا و ابعاد و مولفه‌های آن است. وقتی صحبت از معرفی کالا (بازاریابی و فروش) می‌شود، باید این مهم مورد توجه قرار گیرد که معرفی یک کالا به چه معناست و شامل چه ابعاد و مولفه‌هایی است.

به عبارت دیگر بدون نگاه علمی به این مقوله، انرژی و هزینه‌هایی که برای معرفی یک کالا صرف می‌شود نه تنها اثر مثبت ندارد، بلکه می‌تواند اثرات منفی نیز به بار آورد. نگاهی به برخی از تبلیغات شرکت‌های داخلی که گاها حتی سوژه طنز شبکه‌های اجتماعی نیز می‌گردد، این موضوع را روشن می‌کند که معرفی و بازاریابی کالا صرفا تبلیغ آن نیست و موضوع بسیار پیچیده‌تر از آن است.

نگاهی به وضعیت تولید، فروش و صادرات محصولات داخلی نشان می‌دهد که برخی از این محصولات در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی به سادگی عرصه را به رقبای خارجی خود واگذار می‌کنند و اگر حمایت‌ها و محدودیت‌های دولت نباشد، در کسب سهم حداقلی از بازار نیز ناتوان می‌مانند.

با نگاهی به آمار دوره‌ها و کلاس‌های برگزار شده در حوزه بازاریابی و فروش، می‌توان دریافت که اهمیت این مقوله در نزد تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی پررنگ‌تر از گذشته شده و نگرش‌های سنتی در این عرصه جای خود را به سازوکارهای جدید و علمی داده است. در ادبیات بازاریابی و فروش، فرآیند خرید (فروش) متشکل از سه بازیگر اصلی فروشنده، کالا و خریدار و دربرگیرنده سه فرآیند اصلی انتخاب محصول، انتخاب برند و انتخاب فروشگاه است.

یک فرآیند موفق بازاریابی و فروش شامل رویه‌هایی است که به خوبی ویژگی‌های مرتبط با هرسه بازیگر را تحلیل نموده و راهکار‌های موثر جهت مدیریت صحیح فرآیندهای مرتبط با هر عامل را پیاده‌سازی کند و در کنار آنها به عامل پیوستگی فرآیندهای خرید نیز توجه کند. برای مثال، صرفا معرفی محصول بدون دقت به جایگاه برند، نمی‌تواند لزوما به نتایج موفقی برسد یا تبلیغ برند بدون تولید محصولی برخوردار از کیفیت و هزینه مناسب، نمی‌تواند مثمرثمر باشد.

در این میان کلیه تصمیماتی که مشتری ممکن است در خصوص خرید خود اتخاذ کند، چه از نقطه نظر انتخاب محصول، انتخاب برند یا انتخاب فروشگاه در حوزه «فرآیند خرید مشتری» طبقه‌بندی می‌شود. بنابراین در وهله نخست لازم است که این فرآیند و مراحل آن به درستی شناخته شود. «فرآیند خرید مشتری» شامل فعالیت‌هایی به شرح زیر است که توسط مصرف‌کننده صورت می‌پذیرد.

۱: احساس نیاز
۲: توسعه گزینه‌های متنوع برای خرید
۳: جستجو و جمع‌آوری اطلاعات برای گزینه‌های تحت بررسی
۴: بررسی و ارزیابی گزینه‌ها با توجه به معیارهایی نظیر کیفیت، هزینه، خدمات پس از فروش و ….
۵: خرید محصول با تحلیل گزینه‌ها و معیارهای مختلف
۶: ارزیابی پس از خرید

معرفی کالای ایرانی باید سبد و مجموعه‌ای از روش‌ها و سازوکارهای متنوع در کلیه حوزه‌های فوق باشد. به عبارت دیگر آنچه صنعت و تولید کشور در حلقه بازاریابی و فروش نیاز دارد، مطالعه و پژوهش عمیق به منظور شناخت نیاز مشتری، تحلیل گزینه‌های موجود (خود و رقبا)، ایجاد ابزارها و بانک‌های اطلاعاتی دقیق و قابل‌اطمینان برای مشتری جهت کسب اطلاعات و ایجاد سازوکارهای ارتباط با مشتری پس از خرید به منظور درک بازخورد مشتری و اصلاح و توسعه فرآیندهای تولید و فروش است.

از این رو صرفا معرفی کالا بدون دقت نظر به موارد فوق نمی‌تواند در معرفی کالای ایرانی و تعمیق جایگاه آن میان مشتریان داخلی و خارجی مثمرثمر باشد. نیل به اهداف فوق نیازمند توسعه این فرهنگ در میان کسب‌و‌کارهای ایرانی است که فروش رابطه‌ای مقطعی و یکطرفه نیست و حضور پویا و پیوسته در بازار، نیازمند درک درست از ارتباط دوسویه و پیوسته با مشتری است. بنابراین آنچه باعث تحریک صنایع و بازرگانان ایرانی به حرکت در این مسیر می‌شود عنصر «رقابت» است.

بازار غیر رقابتی و یک طرفه، ضمن سلب آزادی عمل و تصمیم‌گیری مشتری، عملا فروشنده یا تولیدکننده را نیز بی‌نیاز از توجه به تقویت بنیه تحقیق و توسعه، طراحی و … و بالاخص بازاریابی و فروش می‌کند. امری که بدون شک در بلندمدت خود عامل تهدیدکننده بقایش است.

در این میان بررسی وضعیت تولیدات و صادرات کشور نیز این باور را بیش از پیش تقویت می‌کند که تولیدات کشور عمدتا مبتنی بر مزیت‌های نسبی است تا مزیت‌های رقابتی. هرچند تولید استوار بر مزیت‌های نسبی نیز قابلیت موفقیت در بازارهای داخلی و خارجی را دارد، اما باید توجه داشت در دنیای رقابتی امروز، توسعه رقابتی صنایع نیازمند توجه بیشتر به بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی است.

نگاهی به وضعیت تولید، فروش و صادرات محصولات داخلی نشان می‌دهد که برخی از این محصولات در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی به سادگی عرصه را به رقبای خارجی خود واگذار می‌کنند و اگر حمایت‌ها و محدودیت‌های دولت نباشد، در کسب سهم حداقلی از بازار نیز ناتوان می‌مانند.

از این رو تمرکز دولت و تولیدکنندگان بر معرفی کالای ایرانی در یک فضای رقابتی، علاوه بر تاثیر مستقیم و مفید بر فرآیند خرید مشتری، الزامات کافی را برای دقت نظر صنعت‌گران به توسعه قابلیت‌های رقابتی که موثر بر فرآیند بازاریابی و فروش است، مهیا می‌سازد. در غیر این صورت، نگاه صرف تبلیغاتی به مقوله معرفی کالای ایرانی و برگزاری نمایشگاه، چاپ پوستر، تهیه تیزر و غیره، صرفا فرآیندهایی مقطعی و بدون اثرگذاری بلندمدت است.

کلید حل مشکلات اقتصادی توسعه تولید ملی است

رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۳۹۸ را سال «رونق تولید» نامگذاری کردند؛

پیام به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۸ هجری شمسی

1. 
   
2. 
   
3. 
   

رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۳۹۸ هجری شمسی، با تبریک عید نوروز و میلاد مسعود امیرمؤمنان حضرت علی علیه‌السلام به هم‌میهنان عزیز و بویژه خانواده‌های معظم شهیدان و جانبازان، و با آرزوی سالی توأم با شادی، سعادت، سلامت جسمی و توفیقات روزافزون مادی و معنوی برای ملت ایران، سال جدید را سال «رونق تولید» نامگذاری کردند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای در ارزیابی سال ۹۷، آن را سالی پُر ماجرا خواندند و خاطرنشان کردند: دشمنان در این سال نقشه‌های زیادی برای ایران کشیده بودند، اما ملت ایران به معنی واقعی خوش درخشید و با صلابت و بصیرت و با همت جوانان، آن نقشه‌ها را خنثی کرد.
رهبر انقلاب اسلامی واکنش مردم به تحریمهای شدید آمریکا و اروپا را در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی واکنشی محکم و مقتدرانه برشمردند و افزودند: در عرصه سیاسی مظهر این واکنش راهپیمایی عظیم ۲۲ بهمن و موضع‌گیری‌ها مردم در طول سال بود و در عرصه تقابل اقتصادی نیز با «افزایش ابتکارات علمی و فنی»، «افزایش چشمگیر شرکتهای دانش بنیان»، «افزایش تولیدات زیربنایی و اساسیِ داخلی مانند افتتاح فازهای متعدد گاز جنوب کشور و افتتاح پالایشگاه بزرگ بندرعباس»، ملت ایران توانست در مقابل دشمنی و خباثت دشمنان، قدرت و هیبت و عظمت خود را نشان دهد و آبروی ملت و انقلاب و نظام جمهوری اسلامی افزایش پیدا کرد.
ایشان در ادامه مشکل اساسی کشور را همچنان مشکل اقتصادی دانستند و با اشاره به افزایش مشکلات معیشتی مردم در ماههای اخیر، گفتند: بخشی از این مشکلات مربوط به مدیریتهای نارسا در زمینه مسائل اقتصادی است که حتماً باید جبران شود، البته برنامه‌ها و تدابیری اندیشیده شده است که این تدابیر باید در طول سال جدید به ثمر بنشیند و مردم آثار آن را احساس کنند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای با تأکید مجدد بر اینکه اولویت و مسئله فوری و جدی کشور، مسئله اقتصاد است، از «کاهش ارزش پول ملی» «قدرت خرید مردم» و «کم‌کاری و یا تعطیل بعضی کارخانجات» به‌عنوان مشکلات مهم اقتصاد کشور یاد و تأکید کردند: بر اساس مطالعه و همچنین نظرات کارشناسان، کلید حل همه این مشکلات «توسعه تولید ملی» است.
رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به استقبال مردم از شعار سال ۹۷ یعنی «حمایت از کالای ایرانی» و آثار مثبت آن، افزودند: امسال، مسئله محوری و اصلی، مسئله «تولید» است، زیرا اگر تولید جریان یابد، هم مشکلات معیشتی و اشتغال حل می‌شود، هم موجب استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان خواهد شد و حتی می‌تواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند، بنابراین من شعار امسال را «رونق تولید» قرار دادم.
حضرت آیت الله خامنه‌ای همگان را به تلاش برای رونق تولید در کشور فراخواندند و ابراز امیدواری کردند با گسترش چشمگیر و محسوس این تلاش در طول سال، مشکل اقتصادی در مسیر حل شدن قرار بگیرد.
ایشان با درود به ارواح مطهر امام راحل و شهیدان سرافراز، و با سلام به پیشگاه حضرت ولی‌عصر(عج)، دعای آن بزرگوار و سعادت ملت ایران و همه ملتهایی که نوروز را گرامی می‌دارند، از خداوند متعال مسألت کردند

انقلاب اسلامی ضرورتی برای احیای اسلام

۱۳۹۶ / ۱۱ / ۱۱بخش اول: 

* قرن نوزدهم، قرن مقابله‎ی با دین

همه می‌دانند که قرن نوزدهم، قرن مقابله‌ی با دین و تحقیر دین بود؛ هر دینی. قرنی بود و فصلی بود که بشر خواست با تکیه‌ی بر انسان‌گرایی و خِرَدگرایی، اعلام کند که از دین بی‌نیاز است، و این اعلام آن‌چنان خشن و غیرمؤدبانه و غیرمنطقی انجام گرفت که آثار تخریبی آن در تمام جوامع بشری که پایبندی‌ای به دینی داشتند، محسوس شد.

در همین قرن نوزدهم بود که استعمار چهره‌ی خشن خودش را در دنیا نشان داد، و آسیا و آفریقا و آمریکای لاتین و کشورهای عقب‌افتاده‌ی تقریباً سراسر دنیا، به‌نحوی از انحا، مدت‌ها زیر شلاق استعمار و زیر چکمه‌ی خشن استعمار قرار گرفت.

در منطقه‎ی اسلامی، استعمار هدف خودش را مقابله‌ی با اسلام ـ به‌عنوان یک اندیشه‌ی مانع و رادع از وصول استعمار به اهداف خودش ـ قرار داد. تاریخِ مبارزات و استعمار مردم هند، تاریخ ایران، تاریخ آسیای مرکزی، تاریخ شمال آفریقا ـ مصر ـ و برخی از کشورهای دیگر، به‌طور کامل حاکی از این است که استعمار اروپایی در این مناطق، مبارزه‌ی با اسلام را به‌عنوان یکی از هدف‌های حتمی و قطعی خودشان قرار دادند. به‌خصوص در منطقه‌ی نزدیک آسیا، یعنی ایران، افغانستان، ترکستان و هند،

سیاستمداران آن روزِ انگلیس، صراحتاً این را اعلام می‌کنند که باید با اسلام در این مناطق مبارزه کرد و آن را نابود کرد.

* طرح استعمار در جوامع اسلامی برای اسلام زدایی

در اواخر قرن نوزدهم، لُرد کرزُن معروف که قدرتِ مطلقه‌ی منطقه‌ی هند و خلیج‌فارس در برهه‌ای از زمان بود، در کتاب خودش نوشت:

«حیات انگلیس بدون تصرف این منطقه و به‌خصوص هند، امکان‌پذیر نیست» و نایب‌السلطنه‌ی هند، لُرد آلِنبُرو نیز گفت: «تا وقتی مسلمان‌ها در هند حضور دارند، امکان سیادت مطلق انگلیس بر هند امکان‌پذیر نیست.»

انگلیسی ها این را از روی تجربه می‌گفتند؛ آنان مسلمین را هم در هند و هم در افغانستان تجربه کرده بودند. هم در منطقه‌ی قفقاز و هم در آسیای مرکزی مسائلی حادث شده بود که اطلاعش را داشتند؛ می‌دانستند که عامل و عنصر اصلی برای مقابله‌ی با استعمارِ انگلیس در این منطقه، اسلام است. لذا شروع کردند به اسلام‌زدایی.

* لزوم مطالعه‌ی تاریخ منطقه توسط روشنفکران مسلمان

روشنفکران مسلمان، تاریخچه‌ی اسلام‌زدایی در منطقه‌ی آسیای غربی یا آسیای میانه، منطقه‌ی هند، ایران، افغانستان را با دقت نگاه کنند، ببینند استعمار ـ که در این منطقه استعمارِ انگلیس یکه‌تاز بود و در بعضی از مناطق، روس ـ در این مناطق با اسلام چه کار داشت، و نسبت به اسلام چگونه فکر می‌کرد،

و تأثیرات آن حرکات وسیع و همه‌جانبه و پول‌های زیادی را که خرج کردند، بر روی جریان فکر اسلامی در این منطقه مطالعه کنند و مشاهده کنند.

البته در این خلال روشنفکران و اصلاح‌گرانی از قبیل سیدجمال‌الدین و محمد عبدُه پدید آمدند، و بسیاری از روشنفکران در ایران، مصر و بالاخره اقبال لاهوری در هند، فهمیدند که دارد چه اتفاق می‌افتد. این فریادی را که شما در کلمات اقبال مشاهده می‌کنید، فریادِ مصیبت یک انسان آگاه و روشنفکر است که مشاهده می‌کند اسلامش را دارند چه‌جور از دستش می‌برند.

حرکات وسیع سیدجمال‌الدین در مصر، ایران، هند، اروپا و عثمانی، همه ناشی از این احساس خطر بسیار حادّی است که آن روز، دشمنِ اسلام طراحی و برای آن پول‌های بسیاری را خرج می‌کرد و متفکرین زبده‌ای را به این کار می‌گماشت. تعداد کنفرانس‌هایی که در آن، درباره‌ی اسلام فکر می‌شد، در کشورهای اروپایی به‌مراتب بیشتر از مجالسی است که علمای اسلام، در سطوح بالا برای بازشناسی اسلام و تحقیقات تشکیل می‌دادند.

می‌شود گفت که:

استعمار یک نقشه‌ی بلندمدت برای حذف و محو اسلام از کل مناطق اسلامی به‌دست آورد؛ طرحی که آمیزه‌ای بود از تلاش سیاسی و تلاش فرهنگی و تلاش اجتماعی و تلاش نظامی.

تاریخ معاصر ، یعنی تاریخ نیم قرنِ اولِ قرن بیستم، کاملاً حاکی و نمایشگر این استراتژی وسیع و همه‌جانبه است.

* استراتژی غرب در مقابله با اسلام

استراتژی غرب با اسلام جدیداً یک عنصرِ اضافه پیدا کرد و آن عبارت بود از تزریق فساد در جوامع اسلامی، تزریق فرهنگ برهنگی و فرهنگ امتزاج و بی‌قید و شرط زن و مرد و به‌خصوص کشاندن زنان و در درجه‌ی بعد مردان به مصرف‌گرایی، و آمیزش آزاد و حیوان‌گونه‌ی مرد و زن با هم؛ و همچنین تزریق غرب‌زدگی در منطقه‌ی اسلامی، عامل «غرب‌زدگی».

در اینجا، هم در تزریق فساد موفق شدند و هم در مورد غرب‌زدگی و تزریق روحیه‌ی اضمحلال و انفعال؛ جوامع اسلامی ازلحاظ فساد جنسی، فساد اخلاقی، بی‌بندوباری، غرق شدن در فسادهای گوناگون به کشورهای اروپایی رسیدند و از آنها جلوتر هم رفتند؛ درحالی‌که اسلام شُرب خمر و اختلاط زن و مرد را منع می‌کرد.

روشنفکران بسیاری را در ایران پنجاه سال پیش، در مصر، در هند و در بعضی از کشورهای دیگر اسلامی سراغ داریم که:

صریحاً اعلام کردند راه نجات کشورهای عقب‌افتاده‌ی این مناطق، این است که سرتا پا فرنگی و غربی بشوند؛

و عملاً هم به همین سمت پیش رفتند و این بلیّه در کشورهای عربی حتی از کشورهای غیر عربی بیشتر نفوذ کرد چون روی کشورهای عربی بیشتر هم کار می‌کردند.

الان تقلید از همه‌چیزِ غرب، حتی از واژه‌ها و اصطلاحات غربی، در زبان‌های رایج این مناطق وجود دارد، در فارسی هم هست و در عربی بیشتر. آن چیزی که ما در تعبیر فارسیِ خودمان به آن می‌گوییم گرته‌برداری؛ یعنی یک اصطلاح و تعبیر را عیناً به زبان محلی ترجمه کردن و آن ترجمه را به‌کار بردن برای آن مفهومی که آن مفهوم اساساً خارجی و بیگانه است. یعنی حتی تصرف در زبان.

* حکومت های وابسته و کمک به تضعیف اسلام

دو عامل دیگر هم به تضعیف اسلام در این مناطق کمک کرد؛ یکی عامل حکومت‌های وابسته؛ در گذشته حکومت‌های کشورهای اسلامی، اگر مستبد، ظالم و یا بی‌کفایت بودند، لااقل وابسته‌ی به غیر نبودند. اما از اوایل دوران استعمار در کشور ما، تا لحظه‌ی انقلاب، این روند سیرِ صعودی داشت و برای وابسته کردن سلاطین و رؤسای کشورهای منطقه به سیاست‌های استکباریِ قدرت‌های بزرگ کوشش کردند.

فرمول‌ها و مکانیسم‌های مشخصی دارد،

چگونه یک کشور را وابسته ‌کنند و چگونه حکومت‌هایی را آن‌چنان وابسته ‌کنند که حیاتشان در گرو حمایت از سیاست‌های خارجی آنان باشد.

در دنیا این روشِ شناخته‌شده‌ای است و استعمار این کار را شروع کرد. البته اینجا که می‌گوییم استعمار، منظورمان استعمار به‌معنایِ مصطلح خودش نیست. چون استعمار از اوایل این قرن شروع کرد به تغییر شکل و به‌صورت عنصر جدیدی که همان استعمار نوین است، ظاهر شد، و در کشور ما عمدتاً این حالت بود.

* تزریق تفکر التقاطی در کشورهای اسلامی

یک عنصر دیگر هم که در کنار این در کشورهای اسلامی ازجمله در کشور ما ظاهر شد، عنصر التقاط است. یعنی تفکرات جدید و ایدئولوژی‌های اخیر که مورد علاقه‌ی جمعی از مردم است و جاذبه‌ای دارد را بردارند، آنها را با پوشش اسلامی و با تکیه‌ی به آیات قرآن ارائه بدهند و درحقیقت اسلام التقاطی ارائه دادند؛ که البته تأثیر این کمتر از تأثیر عامل قبلی است.

من وقتی به این عوامل و صد و پنجاه سال اخیر نگاه می‌کنم، می‌بینم خود این عوامل، به تنهایی برای اینکه با گذشت زمان به‌تدریج اسلام را از صحنه‌ی عمل و سپس عقیده و بالاخره عاطفه خارج کنند کافی بودند. از صحنه‌ی عمل که خارج شد، به‌کلی به احوال شخصی و مسائل مربوط به فرد مخصوص شد. به‌تدریج این‌هم از او گرفته شد و به عبادات مخصوص شد. به‌تدریج عبادات هم در اثر فساد گوناگون اخلاقی، از دست و بال مردم خارج شد، به‌طوری‌که جوان‌ها در دوره‌ی قبل، یعنی دوره‌ی قبل از انقلاب اسلامی، غالباً نماز نمی‌خواندند و یک جوانِ نمازخوان، یک پدیده‌ی جالبِ توجه بود و بقیه‌ی عبادات و اعمال هم به طریق اُولی به‌تدریج از صحنه‌ی زندگی مردم خارج و مخصوص یک عده‌ی معدودی شده بود.

اعتقاد را هم به‌کلی با ایجاد شبهه‌ها و نوشتن کتاب‌ها و ایجاد تزلزل، در دل‌ها متزلزل کرده بودند.

یک رابطه‌ی عاطفی باقی بود، آن را هم با شیوه‌های مختلف از بین می‌بردند؛ با زشت جلوه دادن چهره‌های مذهبی یا چهره‌ی مبلغان مذهبی، که این کار را بیشتر چپ‌ها و دشمنان الحادی اسلام انجام می‌دادند. شاید چندان زمانی نمی‌گذشت که به‌کلی حتی رشته‌ی عاطفی هم بین اسلام و بین مسلمین بریده می‌شد؛ نه‌فقط در ایران، بلکه در کل جهان اسلام. و شما که از کشورهای اسلامی آمده‌اید، به ذهنیت خودتان برگردید و به مردم خودتان مراجعه کنید، ببینید آیا واقعیت همین است یا نه.

در تسریع این روند وضع عمومی جهان هم تأثیر داشت. منظور از وضع عمومی جهان، عبارت است از این جریان استحاله‌ی انسان به ماشین که امروز در دنیا مشهود و یک روند بسیار خطرناک است که هنوز هم ادامه دارد و آینده‌ی زشت و خطرناک و وحشت‌انگیزی را ترسیم می‌کند. این آینده را شما در آثار روشنفکران گوناگونی می‌بینید، قصه‌های خیالی‌ای که از آینده خبر می‌دهند، آینده‌ای که همه‌چیز به ماشین تبدیل شده و انسان و هویت انسانی در آن ‌جای ندارد.

داستان‌های متعددی نوشته شده که یقیناً شما یا آنها را خوانده‌اید، یا از آنها اطلاع دارید. این وضعیت هم که درحقیقت، ایجاد قحطی معنویت در جهان است، در دنیای اسلام اثر طبیعی خودش را می‌گذاشت. آن عامل اسلام‌زدایی هم که به این اضافه می‌شد، آینده‌ی بسیار خطرناکی را پیش‌بینی و برای ما تصویر می‌کرد. و من ادعا می‌کنم که با آن روند، اسلام در دنیا روزبه‌روز منزوی‌تر و از حیطه‌ی زندگی ملت‌های مسلمان، روزبه‌روز دورتر می‌شد، و به‌تدریج از اسلام چیزی جز نام باقی نمی‌ماند. این همان چیزی بود که استعمارگرها می‌خواستند.

اسلام درمقابل تهاجم عظیم استکبار جهانی از یک مانع عقیدتی یا حتی عاطفی، به‌کلی خارج و به یک عنصر بی‌خاصیتِ محض بدل می‌شد، این آینده‌ی قطعی اسلام بود.

* انقلاب و نقشه های دویست ساله

انقلاب ما که یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های دوران انقلاب‌ها ارزیابی شده و چشم دنیا را متوجه کرد و درباره‌ی آن قلم‌های زیادی زده شد، به‌عنوان یک انفجار عظیم در دنیا تلقّی شد. و همه دانستند که این انفجار عظیم بر پایه‌ی اسلام بود. ناگهان تمام رشته‌های دویست ساله‌ی استکبار علیه اسلام را پنبه کرد.

آنهایی که می‌گفتند روزگارِ دین به سر آمده، دیدند که دین، یک ملت را به حرکت درآورد و یک دژ استوار استکبار را این‌جور با خاک یکسان کرد، یک نظام انقلابی را با این شجاعت و با این اقتدار و جرأت بر سرِ کار آورد و یک موج عظیم در دنیای اسلام بلکه در دنیای غیراسلامی از جهان سوم و مستضعفین به‌وجود آورد. معلوم شد که نه! روزگار دین به سر نیامده! دین هنوز قوی‌ترین عامل برای حرکت دادن انسان‌ها است. این را انقلاب اسلامی ایران عملاً ثابت کرد.

آن‌کسانی‌که در دنیا و در جوامع اسلامی، از مسلمان بودن خودشان سربلند و سرافراز نبودند، احساس سرافرازی کردند. آن‌کسانی‌که خجالت می‌کشیدند بگویند ما مسلمانیم، احساس کردند و افتخار می‌کنند که بگویند ما مسلمانیم. آن‌کسانی‌که در مجامع عمومی خجالت می‌کشیدند نماز روزانه‌ی خودشان را بگزارند، افتخار کردند به اینکه نمازگزار و بنده‌ی خدا و مسلِم هستند. چون

انقلاب اسلامی، مسلمانی را از برابر بودن با ضعف و سستی و ستم‌پذیری به روح شهامت بشری، روح اقتدار انسانی، و ظلم‌ستیزی تبدیل کرد.

اگر انقلاب اسلامی هیچ کار دیگری جز همین کار نکرده باشد که نشان داد اسلام می‌تواند سربازگیری کند، اسلام می‌تواند انسان‌ها را به زندگی برتر تشویق کند و می‌تواند یک نظامی بر مبنای اسلام به‌وجود بیاورد، همین کافی است. اگر هیچ کار دیگری نکرده بود، این هنر بزرگی است که فقط از یک انقلاب بر می‌آید و انقلاب اسلامی این هنر را داشت. بنابراین من احساس می‌کنم که

انقلاب اسلامی یک ضرورت بود برای اسلام، یک نیاز بود برای مسلمین، سنّت الهی بود برای حفظ دین و حفظ احکام الهی.

* انقلاب اسلامی، انفجار عظیم در دنیا

* انقلاب اسلامی، ضرورتی برای اسلام و نیاز مسلمین

۱۳۹۶ / ۱۱ / ۱۱بخش دوم: انقلاب اسلامی حادثه ای جهانی-تاریخی

* حادثه‌ی تاریخی انقلاب

انقلاب اسلامی نه یک حادثه‌ی منطقه‌ای که یک حادثه‌ی تاریخی است.

اساساً هر انقلابی، در جغرافیای انسانی، مثل زلزله و آتشفشان در جغرافیای طبیعی است. زلزله و آتشفشان ازلحاظ اصل بروز، ناشی از تکاثُف انرژی‌های مختلف طبیعی است. انقلاب هم در جغرافیای انسانی، ناشی از انباشته شدن انرژی‌های انسانی و انفجار این انرژی‌ها است. ازلحاظ تأثیر هم همین‌جور است، هر زلزله‌ای در هرجای دنیا اتفاق بیفتد و هر آتشفشانی در هر جای دنیا که مشتعل می‌شود، علاوه بر تأثیرات منطقه‌ای و محدودی که دارد، در کل مسائل طبیعیِ جهان اثری دارد، یا ضعیف یا قوی.

همه‌ی انقلاب‌ها این تأثیر را در کل مسائل جهانی دارند، یا کم است یا زیاد. همه‌ی انقلاب‌ها در مناسبات بشری و در ارتباط میان ملت‌ها، در موضع‌گیری سیاست‌ها و در جغرافیای سیاسی عالم یک تأثیری می‌گذارند. با این تعبیر باید گفت که هر انقلابی جهانی است. همان انقلابی هم که به‌وسیله‌ی یک عده جوان، در یک گوشه‌ای از دنیا، در یک کشور کوچکِ دو، مثلاً سه میلیونی بروز می‌کند، یک حادثه‌ی جهانی است. هیچ انقلابی را نمی‌شود محدود به مسائل منطقه‌ای کرد، لااقل بروز، حدوث و ایجادش این‌جور است.

البته تأثیرات انقلاب‌ها بر حوادث جهانی یکسان نیست.

هرچه آثار و تأثیراتی که یک انقلاب بر حوادث جهانی می‌گذارد، سریع‌تر باشد، فراگیرتر باشد، ماندگارتر باشد، آن انقلاب بزرگ‌تر است.

گاهی این تأثیرات به‌نحوی است که انقلاب را به‌شکل یک واقعه‌ی تاریخی در می‌آورد. واقعه‌ی تاریخی یعنی آن واقعه‌ای که در تاریخِ بعد از خودش هم، دارای علائم و تأثیراتی است. فقط در زمان خود تأثیر نمی‌گذارد، بلکه یک دوره‌ی بعد از خودش را هم می‌سازد که همه‌ی انقلاب‌ها این‌جور نیستند.

اگر انقلابی این سه خصوصیت داشته باشد؛ اول، یک جهان‌بینی و تلقّی از عالم ارائه بدهد؛ دوم، پایگاه مهمی که در وضع زندگی عالم تعیین‌کننده است از استکبار بگیرد؛ و سوم، حوزه‌ی تأثیر آن وسیع باشد؛ این انقلاب از سطح منطقه‌ای و جهانی هم بالاتر است، این یک انقلاب ماندگار و تاریخی است. این انقلاب یک انقلاب برجسته است. انقلاب اسلامی ایران این‌گونه بود.

در دهه‌ی شصت و هفتاد، حوادث و وقایع انقلابیِ زیادی اتفاق افتاده، از اقصای آسیا تا آفریقا و تا آمریکای لاتین؛ وقایعی که هرکدامی، یک تأثیر بر جغرافیای سیاسی جهان داشت. اما می‌خواهم این را بگویم که انقلاب اسلامی در میان همه‌ی این انقلاب‌ها از جهت ارائه‌ی یک تلقّی جدید از جهان و یک جهان‌بینی جدید به انسان‌ها، استثنایی بود. بقیه‌ی انقلاب‌هایی که در این دو دهه اتفاق افتادند، درحقیقت ادامه‌ی انقلاب شوروی هستند. همان تلقّی، همان فکر و همان راه حل در مسائل جهانی را ارائه می‌کنند، چیز جدیدی نمی‌گویند.

لذا شما می‌بینید که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در کشورهای جهان سوم، حتی در کشورهای اسلامی، هرگاه یک عده روشنفکر می‌خواهند یک حرکتی را انجام بدهند و اعتراضی کنند، ایدئولوژی‌شان مشخص است؛ حرکت، حرکت چپ است؛ نظامات، همان نظاماتی است که در انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ در کشور روسیه دیده شده است.

 

* حادثه‌ی تاریخی انقلاب

* خصوصیات انقلاب ماندگار و تاریخی

۱. ارائه جهان‌بینی و تلقّی از عالم

انقلاب اسلامی در طول این دو دهه که صد در صد بر مبانی خودش استوار شد اولین انقلابی است که هیچ مبانی انقلاب‌های گذشته را ـ انقلاب اکتبر ـ با خودش همراه نکرد.

یعنی جنبه‌ی التقاط از تفکر مارکسیستی نداشت. یک تلقّی جدید را در دنیا ارائه کرد. آن تلقّی جدید عبارت بود از توحید، تکریم انسان، عَبَث نبودن آدمی، عبث نبودن خلقت انسان «اَفَحَسِبتُم اَنَّما خَلَقناکُم عَبَثًا وَ اَنَّکُم اِلَینا لا تُرجَعونَ»، مسئله‌ی صیرورت و رجوع انسان به خدا «اِنّا لِلهِ وَ اِنّا اِلَیهِ راجِعونَ»، عدالت اجتماعی برطبقِ نسخه‌ی اسلامی، نه برطبقِ نسخه‌ی مارکسیستی، معنویت انسان و اینکه انسان دارای بعد معنوی است، و باید این بعد معنوی در برنامه‌ریزی‌های بشر دیده بشود، ملاحظه بشود و پرورش داده بشود و به چشم اعتبار نگاه بشود. می‌بینید اینها هیچ‌کدام در انقلاب‌های قبلی وجود نداشته.

البته من در دنیای اسلام، انقلاب‌هایی که با نام اسلام به‌وجود آمده را می‌شناسم، به آنها ارج هم می‌گذاریم. لکن آن انقلاب‌ها را مشاهده می‌کنیم که هم‌چنان اسلامی نماندند. اگرچه ریشه‌ها و زمینه‌های اوّلی‌شان اسلامی بود، اما آن‌وقتی‌که منفجر می‌شد، درحقیقت قرآن نبود که بالا می‌رفت و روی پرچم قرار می‌گرفت، تفکرات دیگری بود، نظرات دیگری بود که این چیزِ روشن و واضحی است و نیاز به اثبات و استدلال هم ندارد. خود آن کسانی هم که آن انقلاب‌ها را راه انداختند و اداره کردند، غیر از این ادعایی ندارند، آنها هم همین را می‌گویند.

تنها انقلاب اسلامی بود که براساس ارزش‌های اسلامی، پایه‌های اسلامی، تفکرات اسلامی، سرفصل‌های جدید در زندگی انسان به‌وجود آورد، بنا شد، منفجر شد و نظام حکومتی تشکیل داد.

و از اینکه اصولش با اصول دنیا یکسان نیست خجالت هم نکشید و از اینکه دنیا بسیاری از مسائل او را قبول ندارد احساس حقارت نکرد، بسیاری از اصول قابل قبول انقلابیون رایج دنیا را قبول ندارد؛ بلکه احساس افتخار کرد. گفت این اسلام است، این قرآن است، این کلام خداست، این رسالت من است. این خصوصیت انقلاب اسلامی است.

* ارائه جهان‌بینی و تلقّی از عالم

* خصوصیات انقلاب ماندگار و تاریخی

۲. پایگاه مهم استعمار را از استکبار می‌گیرد

پایگاهی را که انقلاب اسلامی ویران کرد، یعنی نظام پادشاهی در ایران یکی از بزرگ‌ترین و قوی‌ترین پایگاه‌های استعمار بود.

اولاً ایران ازلحاظ جغرافیایی یک منطقه‌ی بسیار استراتژیک و بسیار مهم و فوق‌العاده است. ارتباطش به خلیج‌فارس و دریای عمان و اقیانوس هند و ازطرفِ شمال به اروپا، حادثه‌ی مهمی را در ارتباطات جهانی به‌وجود می‌آورد و همیشه هم قبل از آنی‌که حتی معادن نفت استخراج بشود به‌خاطر همین موقعیت حساس جغرافیایی، یک منطقه‌ی بسیار مهم استراتژیک بوده است. از قرن هجدهم مورد توجه استعمارگرهای دنیا ـ که تازه داشتند سر بلند می‌کردند ـ قرار گرفت؛ آن‌وقت هنوز نفت هم استخراج نشده بود ...یک کشور ثروتمند ازلحاظ طبیعی، مهم ازلحاظ موقعیت جغرافیایی، با مردم هوشمند، با فرهنگ بسیار سابقه‌دار و عمیق.

نظام شاهنشاهی هم فوق‌العاده مهم بود. شاید شما ندانید در اغلب حوادثی که در منطقه‌ی خاورمیانه اتفاق می‌افتاد که آمریکا در آن یک سودی داشت، شاه هم دخالت داشت.

کمک به نظام‌های مرتجع، حمایت از حکومت‌های وابسته، مبارزه و معارضه با همه‌ی حکومت‌هایی که ضد استعماری و ضد غربی هستند.

با بعضی از حکومت‌هایی که صِبغه‌ی انقلابی داشتند، شاه تا آخر هم آشتی و رابطه برقرار نکرد. مأمن خبیث‌ترین عناصر این منطقه ـ یعنی صهیونیست‌ها، سیاستمدارها و ژنرال‌های اسرائیلی - که آن روزها دائماً انفجارهای فداییان فلسطینی آنها را می‌لرزاند - برای استراحت و آرامش، مکرر به اینجا می‌آمدند. یک منطقه‌ی مخصوصی برای پذیرایی از آنها بود، یک باغ بسیار عالی و قصور خیلی خوب. آن روزی که اعراب نفتشان را نسبت به غرب قطع کردند، ایران و شاه ایران بود که به تنهایی ایستاد و گفت که من نفت آمریکا و غرب را تأمین می‌کنم، شیرهای نفتش را باز کرد، تولیدش را بالا برد، به اسرائیل و آفریقای جنوبی کمک می‌کرد. ، برای اینکه منافع استعمار و استکبار در آفریقای جنوبی تأمین بشود، از اینجا کمک می‌کرد. شاه یک عنصر بسیار فعال به نفع آمریکا و غرب بود و برای آمریکا بسیار ارزشمند.

آن ایران، آن‌ رژیم سلطنت و شاه مقبور و خبیث که تمام این امکان عظیم کشور را دربَست در اختیار آمریکایی‌ها گذاشته بود، پایگاهی با این عظمت که انقلاب اسلامی آن را تخریب و تصرف کرد. از این ‌جهت هم انقلاب یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها را دارد. در این چند دهه‌ی اخیر، کمتر انقلابی در دنیا شناختیم و می‌شناسیم آن نقطه‌ای را که از دست استکبار گرفتند این‌قدر حائز اهمیت باشد.

* پایگاه مهم استعمار و استکبار

* خصوصیات انقلاب ماندگار و تاریخی

۳. حوزه‌ی تأثیر انقلاب اسلامی

این انقلاب چون بر مبنای اسلام حرکت می‌کرد بنابراین روی تمام عالم اسلام نفوذ بالقوه داشت. استکبار این را فهمید. تمام ملت‌های اسلامی، منهای حکومت‌های اسلامی، در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا، در هرجا که بودند، دلشان تپید و به‌خاطر این انقلاب احساس جاذبه کردند.

* انقلابی موثر تاریخ آینده‌ی دنیای اسلام

* عصر انقلاب اسلامی

هر سه عنصر در این انقلاب جمع بود. انقلابی بود با آن جهان‌بینی و تلقّی جدید از عالم و ارائه‌ی حل مشکلات و آوردن سرفصل‌های جدید در بینش و زندگی بشر؛ انقلابی بود با تخریب یک پایگاه عظیم و انقلابی بود با حوزه‌ی نفوذ طبیعی بسیار وسیع که حدّاقلش دنیای اسلام است. بنابراین این انقلاب، یک انقلاب برجسته و شاخص بود. و من بر این اساس عرض می‌کنم:

ما این انقلاب را یک انقلاب تاریخی می‌دانیم، یعنی انقلابی است که تأثیراتش در تاریخ آینده‌ی دنیای اسلام، غیرقابل اجتناب است. نمی‌توانند با آن کاری کنند.

تاریخ را براساس انقلاب‌ها می‌توانیم طبقه‌بندی کنیم. هر حادثه‌ی انقلابی و هر تحول انقلابی بزرگ، در هر مقطعی از تاریخ که اتفاق افتاده، یک عصر را به‌دنبال خودش داشته است. حادثه‌ی انقلاب فرانسه یک عصر را با ویژگی‌های خودش، به‌دنبال خودش آورد. همچنانی‌که انقلاب سوسیالیستی در کشور روسیه، یک عصر را با ویژگی‌ها و خصوصیات خودش به‌دنبال خودش آورد؛ و

انقلاب اسلامی ایران، قطعاً آن انقلابی است که عصر تاریخ اسلام را یا «عصر انقلاب اسلامی» را به‌دنبال خودش خواهد آورد. ملت‌های مسلمان، تأثیرات عمیق و عظیمی را از این انقلاب پذیرفتند و گرفتند، و دلیل دشمنی‌های بسیار خشن استکبار هم با این انقلاب، همین تأثیری بوده که در آینده دارد.

 

* عصر انقلاب اسلامی

* عصر انقلاب اسلامی

۱۳۹۶ / ۱۱ / ۱۱بخش سوم: پایبندی انقلاب اسلامی به اصول خود

* اصول انقلاب اسلامی و مخالفین

خیلی از انقلاب‌ها به اصول خودشان پایبند نمی‌مانند و در آن تجدیدنظر می‌کنند، فشارها آنها را به تجدیدنظر وادار می‌کند، اشتباه‌ها آنها را به پس گرفتن برخی از اصول وادار می‌کند؛ در انقلاب‌های معاصر شاهدش بودیم. بعضی از انقلاب‌ها هم به اصول خودشان پایبند می‌مانند. اما آن انقلاب‌هایی هم که اصول خودشان را حفظ می‌کنند، یا ادعا می‌کنند که حفظ کردند، این امتیاز را دارند که بخشی از قدرت‌های جهان با آن اصول موافقند. فرض بفرمایید فلان کشور آمریکای مرکزی که تفکر مارکسیستی را مبنای یک انقلاب قرار داده و این انقلاب به پیروزی رسیده و آن تفکر را هم حفظ کرده، حالا به هر اندازه که حفظ کرده، حفظ اصولی که سرتاسر دنیای کمونیست و قدرت شوروی پشتیبان اوست و با او موافق است و به‌خاطر آن، امتیاز به او می‌دهد؛ این کارِ خیلی دشواری نیست.

انقلاب اسلامی دارای اصولی بود که تمام قدرتمندان بزرگ عالم با این اصول مخالف بودند. یک اصل، اصل نه شرقی و نه غربی است؛

و این در حالی است که بلوک غرب و شرق، دنیا را بین خودشان به دو منطقه‌ی نفوذ تقسیم کردند و حاضر نیستند خارج از این دو منطقه‌ی نفوذ، کشوری را مشاهده کنند. حالا یک انقلابی می‌آید، یک کشوری را در یک منطقه‌ی بسیار حساس و با یک وضعیت فوق‌العاده مهم، از حوزه‌ی نفوذ دو ابرقدرت خارج می‌کند. مسئله، مسئله‌ی کل قدرت استکباری جهانی است که یکپارچه می‌شوند و درمقابل این انقلاب می‌ایستند. اصل نه شرقی و نه غربی ما، از این ‌قبیل است.

اصل دین‌گرایی و ابتنای همه‌ی امور در نظام بر دین، ازاین‌قبیل است. مردمی بودن انقلاب از این ‌قبیل است. گرایش به وجود معنویت ازاین‌قبیل است. ارائه‌ی نسخه‌ی جدیدی برای عدالت اجتماعی ازاین‌قبیل است.

اینها چیزهایی است که هیچ‌کدام از قدرتمندان بزرگ دنیا اینها را قبول ندارند و لِذا شاهد همدستی قدرت‌های بزرگ جهانی علیه خودمان بودیم؛ به‌صورت آشکار و پنهان، مستقیم و غیرمستقیم.

* اصول انقلاب اسلامی

* دشمنی قدرتمندان با انقلاب اسلامی و دلیل آن

در جنگ تحمیلی، غیر از آمریکا که علناً و صریحاً از عراق حمایت کرد و شوروی که عمده‌ی تسلیحات عراق را داد و فرانسه که بخش مهمی از تسلیحات عراق را داد و انگلیس که انواع و اقسام کمک‌های ممکن را به عراق کرد. علاوه بر همه‌ی اینها، حتی آلمان که آن روزهای جنگ که با ما روابطش نسبتاً دوستانه بود، امروز خبرها و گزارش‌هایی نشان می‌دهد که در دوران جنگ تحمیلی، شرکت‌های آلمانی، مواد شیمیایی برای ایجاد بمب شیمیایی به عراق دادند؛ در این حد!

ایتالیا که درست نقطه‌ی مقابل ما نبود و درمقابل ما قرار نگرفته بود حتی به عراق کمک کرد؛ هلیکوپترهایی که متعلق به ما بود و جنگی هم نبود و پول آن قبل‌ها داده شده بود و توی انبارهای ایتالیا بود، پولش را هم داده بودیم؛ در مقام کمک به عراق به ما نداد. چون احساس کرد ممکن است به ما کمک کند و به عراق فشار بیاورد. حتی دولت ژاپن در اواخر به گروه فشار علیه انقلاب اسلامی پیوست. آن هم برای فشار علیه جمهوری اسلامی از روش‌های مخصوص خودش استفاده کرد.

دولت شوروی که این‌قدر برای عراق تجهیزات، از انواع و اقسامش فراهم کرد و به‌دنبال شوروی، دولت‌های اروپای شرقی کلاً در کار جنگ، در آموزش و در تسلیحات و مواد اولیه و ساخت کارخانجات در خدمت عراق قرار گرفتند. شاید جالب باشد که بشنوید در دوران جنگ، یک‌وقتی پیش آمد ما یک مقدار سیم خاردار از کشوری خریدیم و می‌دانید که سیم خاردار تأثیرش در جنگِ به این عظمت مگر چقدر است، دولت شوروی اجازه نداد که این سیم خاردار را از داخل خاک او ترانزیت کنیم؛ تا این حد!

تمام غرب و شرق علیه ما و به نفع دشمن ما متحد شدند. یعنی هم اروپا، هم شوروی، هم آمریکا، اروپای شرقی، اروپای غربی، حالا دولت‌های مرتجع منطقه و بعضی دولت‌های وابسته‌ای که جاهای دیگر هستند را ذکر نمی‌کنم و اسم نمی‌آورم، قابل ذکر نیستند، اگرچه کمک آنها هم بی‌تأثیر نبود.

تمام این قدرت‌ها علیه جمهوری اسلامی متحد شدند. چرا؟ به‌خاطر اصول ما. پس اصول ما آن‌چنان است که وقتی پایبند به او بشویم، هیچ بخشی از دنیای قدرتمند نمی‌ماند که با ما مخالف نشود. و انقلاب علی‌رغم این‌همه مخالف، صد در صد اصول خودش را حفظ کرد. ما یک قدم از اصولمان عقب ننشستیم. اگرچه دنیای استکباری خواست این شبهه را القا کند که گویا انقلاب اسلامی در حال تجدیدنظر در خودش است؛ نه! این جزء همان ترفندهایی است که اینها همواره علیه انقلاب به‌کار زدند.

*

انقلاب اسلامی؛ خاستگاه فرهنگی و نسیم هویت اسلامی

ماندگاری انقلاب از نگاه رهبرانقلاب؛

روایت رهبرانقلاب از دلایل و عناصر ماندگاری «انقلاب اسلامی» حاوی نکات قابل تأملی است که بهترین زمان برای بازخوانی و مرور آن‌ها ایام دهه فجر هر سال است.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ - حسن شیخ‌ حائری: «نگاه کنید ببینید عناصر ماندگاری انقلاب چیست؟ آن عناصر را باید تک تکِ ما تامین کنیم. اینها تحلیل لازم دارد؛ تحلیل را شما جوانها بروید بکنید ... اینکه یک انقلاب بتواند بماند خیلی مهم است؛ البته اینها بحث های طولانی لازم دارد و جوان ها باید یک قدری بروند مطالعه کنند...»

نوزدهم دی ماه امسال بود که رهبر حکیم انقلاب، در دیدار مردم شریف قم و در خلال بیانات خود، به بحث عناصر ماندگاری انقلاب اشاره داشتند و همگان، بویژه جوانان را نیازمند مطالعه و داشتن تحلیل در این باره دانستند.

اکنون و در سالگرد دهه فجر انقلاب اسلامی و در ایام پیروزی شکوهمندش، شایسته است تا با مرور بیانات مدبّرانه معظم له درباره خصوصیات برجسته انقلاب فرهنگی اسلامی به عنوان یکی از بهترین راه‌ها برای فهم این حماسه، به شناختی اساسی و اصولی از این پدیده منحصر بفرد نظام بین‌الملل دست یابیم تا بر اساس آن بتوانیم تحلیلی جامع از این مسئله داشته باشیم.

باید گفت رئوس بیانات رهبر بصیر انقلاب درباره انقلاب اسلامی در سی سال اخیر، در شش سرفصل، قابل تلخیص است، شش سر فصلی که همگی به نوعی تابعی از فرهنگ است و قطعا همین خاستگاه فرهنگی انقلاب اسلامی است که باعث شده تا این انقلاب، نسبت به همه انقلاب های دنیا، متمایز باشد و ماندگاری بیابد:

یک. انقلاب اسلامی مبتنی بر اسلام، اخلاق و ارزش ها

معظم له در ۳۱ شهریور ماه سال ۱۳۶۶ در مجمع عمومی سازمان ملل و در برابر نمایندگان کشورهای مختلف جهان، انقلاب اسلامی را انقلابی مبتنی‌بر جهان‌بینی اسلامی و متکی به دین معرفی می‌کنند.

ایشان همچنین در این باره و در ۱۹ دی ۱۳۷۰ و در دیدار با مردم قم، «انسان سازی» را به عنوان اساس انقلاب اسلامی معرفی می فرمایند.

و اما خطبه‌های نماز جمعه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۷۹ هم فرصت دیگری است تا رهبر بصیر انقلاب، «ایمان» را در کنار «دینداری»، «عدالت»، «دوری از اسراف و تجمل» و «سلامت دینی و اخلاقی در سطح زمامداران» به عنوان ارزش هایی معرفی فرمایند که ملت ایران به دنبال آنهاست.

ایشان در ادامه همین خطبه ها، «رواج اخلاق فاضله»، «آزادی فکر و بیان» و «استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی» را به عنوان ارزش های دیگر انقلاب اسلامی برجسته می سازند و بر دشمنی نکردن جناح های موجود در کشور تاکید کرده و می فرمایند: حکومت اسلامی حتی از مخالف خود نیز تا زمانی که توطئه نکرده باشد، دفاع خواهد کرد.

دو. رهبری حکیمانه و فقیهانه امام و استقامت ایشان

حضرت آیت الله خامنه‌ای در پیام بسیار مهم خود در اولین سالگرد ارتحال امام راحل در سال ۱۳۶۹، به نقش بی بدیل رهبر حکیم، فقیه، عبد صالح و الگوی مسلمانی در انقلاب اسلامی اشاره کرده و با توجه به مجاهدت مستمر ایشان می فرمایند: «در مدرسه انقلاب که امام ما بنیان گذارد، بساط اسلام سفیانی و مروانی، اسلام مراسم و مناسکِ میان تهی ... برچیده شده و اسلام قرآنی و محمدی ... و خلاصه اسلام کوبنده ی جباران و برپاکننده ی حکومت مستضعفان سر بر کشیده است...»

رهبر انقلاب در چهاردهمین روز خرداد ماه ۱۳۷۵ و در جمع زائران مرقد نورانی امام راحل عظیم الشان، حرکت امام را حرکتی الگوبرداری شده از حرکت امام حسین علیه السلام می خوانند که با استقامت همراه است: «ملت ایران! بدانید اگر امام شما استقامت به خرج نمی داد، شما امروز مرزهای ایرانِ بزرگ را نمی داشتید. دشمن، همین مرزها را می شکست و پای متجاوزش، در خاک شما باقی می ماند و مایه ی سرشکستگی ابدیِ ملت ایران بود. استقامت این مرد بود که نگذاشت...»

ایشان همچنین در خطبه های نماز جمعه ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۷۹، حضور فقیه عادل زمان شناس را ضامن پیشرفت کشور در چارچوب ارزش ها بر می شمرند و در ۱۴ خرداد ۱۳۸۳ نیز در سالگرد ارتحال امام خمینی، پنج شاخص «در هم تنیدگی معنویت با سیاست»،«اعتقاد راسخ و صادقانه به نقش مردم»، «نگاه جهانی و بین المللی»، «تبیین مسئله ولایت فقیه» و «عدالت اجتماعی» را به عنوان مهم ترین شاخص های مکتب امام معرفی می فرمایند.

سه. استقلال، بیت الغزل انقلاب اسلامی

معظم له در همان نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۳۶۶ و در ایام ریاست جمهوری خود، انقلاب اسلامی را انقلابی علیه رژیم وابسته به قدرت های سلطه گر می خوانند که به شرق و غرب اتکا ندارد و حتی پیامی آشکار هم به کشورهای مستضعف دارد: «پیام ما به جهان سوم آن است که تا نظام سلطه و وضع کنونی باقی است، در راه اتحاد میان خود بکوشند؛ این بهترین راه برای قوی شدن است.»

ایشان همچنین در همین سخنرانی، به برخی خصومت های آشکار انتقام آمیز دشمنان با انقلاب از جمله کودتا، جنگ تحمیلی، تروریسم و تلاش برای نفوذ در مدیریت های انقلاب و سازماندهی گروه های مخالف اشاره می فرمایند.

رهبری معظم انقلاب در پیام خود به مناسبت اولین سالگرد ارتحال امام راحل در دهم خرداد ۱۳۶۹ نیز به دو ویژگی مهم انقلاب اسلامی یعنی «دادن احساس شخصیت و عزت به مسلمانان» و همچنین «ورزش نسیم هویت اسلامی در کشورهای غیر مسلمان» اذعان می‌کنند و در چهاردهم مهرماه ۱۳۷۹ و در اجتماع عظیم مردم قم، شعار اصلی انقلاب را استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی می‌خوانند و می‌فرمایند: «استقلال، بیت الغزل انقلاب اسلامی است... قانون اساسی ما تصریح می‌کند نه استقلال می‌تواند جلوی آزادی را بگیرد؛ نه آزادی می‌تواند جلوی استقلال را بگیرد و این بسیار مبنای متین و مستحکمی است.»

چهار. مردمی بودن انقلاب و آزادی مردم در انقلاب

معظم له در دیدار ۱۹ دی ماه سال جاری با مردم قم به اهمیت انتخابات و رای مردم اشاره کرده و می فرمایند: «بیعت مردم با نظام، بیعت با پیامبر است ... مردم و مومنین از طریق همین بیعت به آرامش می رسند ... (نقل به مضمون).»

رهبرانقلاب همچنین در مناسبت های متعدد دیگر از جمله در همان نشست مجمع عمومی سازمان ملل یا در خطبه های مختلف نماز جمعه، صد در صد مردمی بودن انقلاب اسلامی را مکررا یادآور شده و بر حفظ این مسئله تاکید ورزیده اند؛ به طور مثال در نماز جمعه بیستم بهمن ماه ۱۳۶۸ می فرمایند: «استقلال کم نظیر و اظهار نظر آزادانه مردم در مسائل گوناگون، دو خصوصیت مهم جمهوری اسلامی است که آرزوی همه ملت هاست.»

پنج و شش. عمل به وظایف انقلابی در کنار بیشتر بودن رویش‌ها نسبت به ریزش ها

این دو اصطلاح کلیدی نیز در بیانات مکرر معظم له به چشم می خورد و باید این دو را نیز به عنوان خصوصیات و ویژگی‌های منحصر بفرد انقلاب اسلامی دانست که بر اساس آن‌ها، هر کس سعی می کند در هر جایگاهی، به وظیفه خود نسبت به انقلاب عمل کند و بر همین اساس است که همیشه رویش‌های انقلاب نسبت به ریزش‌های آن بیشتر بوده و نوعی زایندگی را در جریان انقلاب اسلامی پدید آورده است.

دستاوردهای 40 ساله انقلاب اسلامی؛ از فرهنگ و اقتصاد تا پیشرفت‌های نظامی

دستاورد‌های انقلاب؛ از پیشرفت‌های اقتصادی تا نظامی

اهمیت پرداختن به موضوع دستاورد‌های انقلاب اسلامی با فاصله گرفتن از زمان پیروزی انقلاب بیش‌تر می‌شود.

 هرچه از زمان پیروزی انقلاب اسلامی فاصله گرفته شود، اهمیت پرداختن به موضوع دستاورد‌های انقلاب اسلامی و اهمیت تبیین دستاورد‌ها و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی بیش‌تر می‌شود.

انقلاب اسلامی را باید سرآغاز تحولات بزرگ و بنیادین در ایران، منطقه، جهان اسلام و جهان غیراسلام دانست. رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) از انقلاب اسلامی با عناوینی چون «معجزه قرن» و «انفجار نور» یاد کرده و همین کلمات برای توصیف عظمت و بزرگی انقلاب اسلامی کفایت می‌کند. دهه فجر و فرا رسیدن سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، فرصت مغتنمی برای بازخوانی انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در حوزه‌های گوناگون می‌باشد. هرچه از زمان پیروزی انقلاب اسلامی فاصله گرفته شود، اهمیت پرداختن به موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی و اهمیت تبیین دستاوردها و پیش‌رفت‌های جمهوری اسلامی بیش‌تر می‌شود. یکی از اهداف راهبردی دشمنان در جنگ نرم علیه انقلاب و جمهوری اسلامی، ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه و به‌ویژه در نسل جوان نسبت به آینده از طریق سیاه‌نمایی، بزرگ کردن مشکلات، زیر سؤال بردن و یا کم‌ارزش جلوه دادن دستاوردهای انقلاب و ناکارآمد نشان دادن نظام دینی است. دشمنان تلاش می‌کنند تا از طریق قدرت رسانه‌ای خود، جلوی درک واقعیات انقلاب اسلامی و دستاوردهای ارزشمند جمهوری اسلامی از سوی جوانان ایرانی را گرفته و با نوع واقعیت‌پنداری برای آنان، در پشتوانه‌های مردمی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی خلل وارد سازند.

در چنین شرایطی، اهمیت تبیین دستاوردهای انقلاب و جمهوری اسلامی به‌عنوان یک وظیفه آشکار می‌گردد. در این نوشتار تلاش می‌شود با مروری به مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی به این وظیفه عمل گردد.[1]

1ـ برخی دستاوردهای اقتصادی 4 دهه انقلاب اسلامی

1-1- زیرساخت

• 6 برابر شدن راه‌های کشور، افزایش راه‌های اصلی و فرعی کشور از 36 هزار کیلومتر به بیش از 210 هزار کیلومتر در سال 1394[2]
• 2 برابر شدن میزان راه‌آهن کشور، افزایش میزان راه‌آهن کشور از 6 / 4 هزار کیلومتر به نزدیک 10هزارکیلومتر[3]
• 20 برابر شدن ظرفیت بنادر کشور، ارتقاء ظرفیت بنادر از 10میلیون تن به بیش از 200میلیون تن در سال 1394[4]
• 30برابر شدن سدهای مخزنی کشور، تعداد سدهای مخزنی کشور از 13سد به حدود400 سد بزرگ در سال1395[5]
• 14برابر شدن تولید برق کشور، افزایش تولید برق کشور از20 به 280 میلیارد کیلووات ساعت در سال 1394 و برق‌دار شدن 9 / 99درصد روستاها (100درصد روستاهای بالای 20خانوار و 3 / 99درصد روستاهای زیر 20خانوار)
• افزایش دسترسی به آب تصیفه شده، در سال 2015 به 2/ 96درصد رسیده است.
• توسعه صنعت گاز، افزایش سهم گاز در سبد انرژی کشور از 1 درصد در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی[6]، به 72درصد[7]
• 211برابر انشعاب گاز در کشور (97درصد شهرها و 80درصد از روستاها)[8] ؛ انشعاب گاز در اوایل انقلاب از 50هزار انشعاب (تنها 9 شهر و یک روستا) به 10 میلیون و 570 هزار انشعاب[9] در سال 1395 (یکهزار و 83شهر و 23 هزار روستا)
• 35 برابر شدن تعداد مشترکین تلفن ثابت، از 850 هزار اشتراک در قبل از انقلاب به حدود 30میلیون اشتراک تعداد دفاتر خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی به 8هزار و 443دفتر در آذرماه 1394رسیده است.[10]

2-1- تولید ملی

• 57 برابر شدن صادرات غیرنفتی، افزایش صادرات غیر نفتی از 543میلیون دلار در سال 1357به 31میلیارد دلار در سال 1395
• 5/ 6 برابر شدن تولید و مونتاژ خودرو، افزایش تولید و مونتاژ 150هزار دستگاه خودرو در سال 1357 به تولید و مونتاژ حدود 977هزار دستگاه خودرو در سال 1394
• 30برابر شدن تولید محصولات پتروشیمی، افزایش تولید محصولات پتروشیمی از 6/ 1 میلیون تن در سال 1357 به 1 /48 میلیون تن در سال 1394
• 24 برابر شدن تولید فولاد خام، افزایش میزان تولید فولاد خام 680 هزار تن در سال 1357 به 7 / 16 میلیون تن در سال 1394
• 15 برابر شدن تولید محصولات فولادی، و تولید 1 میلیون تن محصولات فولادی در سال 1357 به 7/ 15 میلیون تن در سال 1394
• در سال 1356 میزان تولید ناخالص داخلی 119 هزار میلیارد تومان بود که این رقم در سال 1393 با 7 / 1 درصد رشد به 203 هزار میلیارد تومان رسیده است.
• نرخ رشد اقتصادی در سال 1356، حدود 7 / 3- درصد بوده است که در سال 1395 این نرخ به 5 / 4درصد رسیده است و بیانگر آن است که سرعت پیشرفت اقتصادی در سال های بعد از انقلاب  به مراتب بیشتر از سال 1356 بوده است. [11] 

3-1- شاخص فقر و دسترسی به خدمات اساسی

• براساس شاخص های اقتصادی فقر در مقایسه با سالهای آخر پیش از انقلاب به طرز قابل توجهی کاهش یافته است به طوری که میزان فقر ( به معنای نسبت افراد کمتر از دو دلار در آمد در روز ) تک رقمی بوده، که با توجه به استاندارد کشورهای درحال توسعه کاملا پایین و یک هشتم در پیش از انقلاب است.
• طی سال های بعد از انقلاب شاخص دسترسی به خدمات اساسی و لوازم خانگی افزایش داشته است به طوریکه باوجود گسترش شهرنشینی مالکیت مسکن و مساحت سرانه خانه ها افزایش یافته است و شکاف شهری – روستایی در دسترسی به خدمات اساسی کمتر شده است و شکاف نهایی میان مناطق روستایی و شهری کمتر شده است.
• پیش از انقلاب تنها 1/ 3 میلیون مشترک برق اعم از خانگی و عمومی و صنعتی و کشاورزی وجود داشت و این درحالی است که این رقم در سال 1392 به 000/ 414 / 30 مشترک رسیده است.
• وضعیت آبرسانی در سال 1357 میزان تولید آب 5/ 1 میلیون متر مکعب آب و تعداد انشعابات 7/ 2 میلیون بوده است اما این رقم تا سال 1394 در کل کشور 450 هزار کیلومتر شبکه آبرسانی شهری و روستایی وجود دارد و نرخ دسترسی به آب لوله کشی سالم در مناطق روستایی نیز افزایش یافته که با توجه به پراکندگی وسیع خانواده های روستایی در کشور، دستاورد عظیمی محسوب می شود.
• در بخش شاخص های مهم بخش گاز و گازرسانی پس از انقلاب تنها پنج شهر و در حدود 50 هزار انشعاب برخوردار بودند که اکنون بیشتر مناطق شهری و روستایی کشور از این نعمت بهره مندند و تعداد انشعابات به حدود 5/ 13 میلیون انشعاب رسیده و برای اولین بار بیش از 10 هزار روستا گازدار شده اند.[12] 

4-1- پیشرفت های صنعت نفت پس از انقلاب

• تولید پنج فراورده اصلی پالایشگاه ها 4/ 2 برابر شد

پس از انقلاب تا پایان سال ۱۳۸۸ تولیدات پنج فراورده اصلی پالایشی، نسبت به قبل از انقلاب با رشدی بالغ بر 5/ 135 درصدی حدود 4/ 2برابر شده است. در این مدت مجموع تولید پنج فراورده اصلی (گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره) از 74/ 99میلیون لیتر در روز به بیش از ۲۳۵.۷۳ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

• افزایش ذخایر هیدرو کربوری مایع و گاز طبیعی

ذخایر هیدروکربوری مایع تا قبل از انقلاب 94/ 145میلیارد بشکه بوده که بعد از انقلاب و تا سال 1390 به 8 / 154 میلیارد بشکه رسیده و  ذخایر قابل استحصال گاز طبیعی از 75 / 12 تریلیون متر مکعب در ابتدای سال ۵۷ ، به بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب در سال ۱۳۹۰ رسیده که نشان‌دهنده برداشت صیانتی از میادین نفتی و سرمایه گذاری های جدید است. طی سه  دهه اخیر 4 / 36میلیارد بشکه نفت خام و ۲۱۹۴ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی استخراج شده است.

• افزایش در تولید و فروش نفت، گاز، مایعات و میعانات گازی، تزریق گاز و حفاری

متوسط تولید گاز غنی از ۱۱۰ میلیارد متر مکعب به 9 / 551 میلیارد متر مکعب، میزان تولید مایعات و میعانات گازی و نفتی که از 3/ 31 هزار بشکه در روز به 2 / 448 هزار بشکه در روز، تزریق گاز به میادین نفتی که از 7 / 2میلیون متر مکعب در روز به 7 / 77 میلیون متر مکعب و عملکرد حفاری از متوسط ۱۱۷ هزار متر در سال قبل از انقلاب به 6 / 491 هزار متر تا سال 1390 رسیده است.

• افزایش 3 برابری تولید بنزین

تولید بنزین پالایشگاهی پس از انقلاب و تا پایان سال ۱۳۸۸ نسبت به قبل از انقلاب  تا ۱۳۵۷ با رشدی بالغ بر 2 / 199 درصد تقریبا ۳ برابر شده و از 43/ 14 میلیون لیتر در روز به 18/ 43 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است.

البته ناگفته نماند که پس از سال ۱۳۸۸ و با توجه به طرح تحول اقتصادی و همچنین سرمایه گذاری های جدید در واحدهای پالایشگاهی کشور، آمارهای تولید مربوط به بنزین و چهار فراورده اصلی دیگر به طور چشمگیری افزایش یافته  است